Annelerin zihinsel yetersizliği olan çocuğunun eğitimine katılım düzeyinin aile yaşam kalitesi algısı üzerine etkisi

Abstract

Araştırmanın amacı, okul öncesi dönemde zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerin aile katılım düzeyleri ve aile yaşam kalitesi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmaya, özel eğitim anaokullarına devam eden 3-6 yaş düzeyinde zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip 40 anne katılmıştır. Araştırma verileri "Sosyo-Demografik Aile Bilgi Formu", "Aile Katılım Ölçeği" ve "Beach Center Aile Yaşam Kalitesi Ölçeği" ile toplanmıştır. Araştırma bulgularına göre; aile katılım düzeyi ile aile yaşam kalitesi algısı arasında olumlu yönde ve orta düzeyin üzerinde anlamlı ilişki bulunmuştur. Annelerin okul temelli katılımının orta düzeyde, ev temelli katılım, ev-okul iş birliği temelli katılım ve toplam aile katılımının ise orta düzeyin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Annenin eğitim durumu, çalışma durumu, gelir durumu ve yetersizliği olan çocuğun cinsiyet ve yetersizlik düzeyi değişkenlerinin annelerin katılım puanları üzerinde anlamlı farklılaşma oluşturmadığı görülmüştür. Annelerin aile etkileşimi ve ebeveynlik alt boyutlarındaki yaşam kalitesi algılarının yüksek düzeyde, duygusal yeterlik, finansal/ fiziksel/ materyal yeterliliği, yetersizliğe ilişkin destek alt boyutlarındaki algılarının orta düzeyde ve toplam aile yaşam kalitesi algısının orta düzeyin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Annelerin aile yaşam kalitesi puanlarının "annelerin eğitim durumu, çalışma durumu, aylık hane geliri toplamı, yetersizliği olan çocuğun yetersizlik düzeyi" değişkenlerine göre farklılaştığı, buna karşın "yetersizliği olan çocuğun cinsiyeti" değişkenine göre farklılaşmadığı bulunmuştur. Araştırma sonucunda, zihinsel yetersizliği olan çocuk annelerinin aile katılım düzeyleri artıkça, annelerin aile yaşam kalitesi algılarının da olumlu yönde etkilendiği görülmektedir.