Bebeklerde ve okul öncesi çocuklarda salya akıntısı ölçeği: türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Karen.van Hulst ve arkadaşları tarafından geliştirilen "Bebekler ve Okul Öncesi Çocuklarda Salya Akıntısı Ölçeği'nin (The Drooling Infant and Preschooler scale (DRIPS) Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. 2008 yılında geliştirilen ölçek, çocukların psikomotor gelişimi ve salya kontrolünün gelişimi hakkında ebeveynler ve çocuk bakıcıları için salya akıntısı hakkında bilgi edinmeyi sağlamaktadır. Ölçek ebeveyn/bakıcılardan sorular aracılığıyla veri toplanması biçiminde kullanılmaktadır. Toplamda üç bölümden oluşan ölçeğin birinci bölümünde; demografik ve sağlık özellikleriyle ilgili maddeler (1-7. Maddeler) yer almaktadır. İkinci bölümünde ise salya akma sıklığı ve ciddiyeti ile ilgili sorular (8–16. Maddeler) bulunmaktadır. Üçüncü ve son bölümünde ise; diş çıkarma ve burun akıntısına sebep olan soğuk algınlığı (madde 17-20) sırasında salya akması ile ilgili iki taraflı sorular yer almaktadır. Çalışmada 163 kız (%52,4), 148 erkek (%47,6) olmak üzere toplam 311 çocuğun ebeveynleri ölçeği doldurmuştur. Çocukların yaş ortalaması 26,94 aydır, en küçük çocuk 0,33 aylık en büyük çocuk ise 48 aylıktır. Ölçeğin uzman görüş tutarlılığı %92 [230/(230+20)] olarak belirlenmiştir. Yapılan yapı geçerlik çalışmaları kapsamında açımlayıcı faktör analizi (AFA) sonucunda orijinal formuna benzer şekilde 4 faktörün 1'in üzerinde öz değere sahip olduğu ve toplam açıklanan varyansın %75,7 olduğu bulunmuştur. Çalışmada elde edilen faktör ve madde örüntüleri ölçeğin orijinal formu ile tamamen uyum içindedir. Bu çalışmada da orijinal çalışmada olduğu gibi Aktiviteler, Uyku, Beslenme Dışı Emme ve Beslenme olarak dört faktörlü yapı desteklenmektedir. Orijinal formda yer alan faktör yapısı ve maddelerin faktörlere dağılımlarında herhangi bir yer değişikliği yaşanmamıştır. Her bir faktör altında yer alan maddeler yorumlanabilir ve kabul edilebilir yüklere sahiptir. Elde edilen 4 faktörlü yapı varyansın toplam %73,983'ünü açıklamıştır ve bu varyans değerine birinci faktörün katkısı %36,696; ikinci faktörün katkısı %18,095; üçüncü faktörün katkısı %11,563 ve dördüncü faktörün katkısı %7,630 olarak elde edilmiştir. Ölçeğin yapısına ilişkin Cronbach alfa ile ulaşılan iç tutarlık katsayısı a = .887 olarak belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda Bebekler ve Okul Öncesi Çocuklarda Salya Akıntısı Ölçeği'nin, güvenilir ve dilsel, psikometrik, aynılık olarak geçerli bir ölçek olduğu anlaşılmıştır.