Yeni Buluntular Işığında Phryg Kaya Altarları Ve Bir Tipoloji Önerisi

Abstract

Phrygler, M.Ö.1.bin yılın ilk yarısında Anadolu Demir Çağ Krallıkları içinde önemli bir yere sahiptir. Arkeolojik ve epigrafik belgeler Phryg dininde Anadolu kökenli Ana Tanrıça’ nın Phrygler için adeta tek tanrı olarak Matar şeklinde tapınım gördüğünü gözler önüne sermiştir. Bu Tanrıça doğanın ve bereketin temsilcisidir. Daha sonra Yunan ve Roma dünyasında da benimsenmiştir. Kayaya oyulmuş çok sayıdaki kült anıtı Tanrıça Matar’a duyulan derin saygı ve bağlılığın kanıtıdır. Anıtsal kaya fasatları, basamaklı altarlar ve nişler bu anıtların en orijinal ve en gösterişli örneklerini oluşturur. Bu çalışmada basamaklı Phryg kaya altarları ele alınmıştır. Bu altarlar, kayalara oyulmuş üç boyutlu anıtlardır ve kaya basamakları ile tanrıçayı simgeleyen kaya idollerinden oluşurlar.

The Phrygians have a special place among the Iron Age Kingdoms of Anatolia in the first half of the 1st millennium B.C.The archaeological and epigraphical evidence for Phrygian religious cult indicates that the major divinity was a goddess known to the Phrygians as Matar/Mother Goddess who has her origin in Anatolia. She is the goddess of nature and fertility. This goddess was accepted later in the Greek and Roman World. The prominence of Matar is demonstrated by a series of religious rock monuments. The monumental rock facades, the stepped altars and the niches are the most original and impressive types of these monuments. In this study the Phrygian rock cut stepped altars have been studied. These altars are three dimensional monuments carved out in isolated rocks. They are composed of steps and idols which symbolize the goddess.