Türkiye’de reel döviz kurunun belirleyicileri: Doğrusal ve doğrusal olmayan ARDL bulguları

Abstract

Makro değişkenlerin artması veya azalması reel döviz kurunda değer kaybı veya değerlenme yaratabilir ve bu koşullarda, Türkiye ekonomisinin dış rekabetçi yapısı diğer ticaret partnerleri karşısında iyileşebilir veya kötüleşebilir. Bu çalışmanın temel amacı Türkiye için 1994-2019 döneminde reel döviz kurunun makroekonomik belirleyicilerini veya spesifik olarak verimliliğin reel döviz kuruna etkilerini hem doğrusal (ARDL) hem de doğrusal olmayan (NARDL) yöntemler kullanarak araştırmaktır. Uzun dönemde diğer kontrol değişkenlerinin (doğrudan yabancı yatırım, dışa açıklık ve kamu tüketimi) etkileri kontrol edildikten sonra doğrusal model, verimlilikteki artışın reel döviz kurunun değerini düşürdüğünü veya bir anlamda Balassa-Samuelson hipotezinin geçerli olmadığını gösterirken, doğrusal olmayan model ise verimlilikteki hem pozitif hem de negatif şokların reel döviz kurunu düşürdüğünü veya reel değer kaybı yarattığını ortaya koyarak doğrusal model sonuçlarını doğrulamaktadır. Ampirik bulgular, Türkiye ekonomisi için dış rekabetçi yapının diğer ticaret partnerleri karşısında iyileşebileceğini göstermektedir. Bu sonuçlar konuyla ilgilenenler için önemli politika implikasyonlarına sahiptir.