Avrupa komşuluk politikası çerçevesinde Moldova – Avrupa birliği ilişkileri ve ilişkilerde Rusya’nın rolünün değerlendirilmesi

Abstract

Bu makalenin amacı bağımsızlık sonrası dönemde Moldova’nın AB’yle ilişkilerinin gelişimini Avrupa Komşuluk Politikası (AKP) çerçevesinde incelemek ve bu süreçte Rusya’nın oynadığı rolü ele almaktadır. Makale şu tezleri savunmaktadır: Moldova, yoksul olması, Transdinyester sorununun çözülememesi, Rusya’nın bölgedeki etkisi ve AB’nin Doğu Avrupa’ya doğru genişlemeye önem vermesi ve bütünleşme sürecine vurgu yapması gibi nedenlerle AB’nin öncelikli olarak bütünleşmeyi hedeflemediği bir ülke olduğu için Moldova-AB ilişkileri bilhassa 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısına kadar yavaş ilerlemiştir. Makalenin diğer tezi: Rusya, tarihsel, toplumsal, kültürel, siyasal, ekonomik ve askeri nedenlerle bağımsızlık sonrası dönemde Moldova’da her zaman belli bir etkiye sahip olmuştur. Fakat Moldova-AB ilişkilerinin AKP çerçevesinde yoğunlaşmasıyla Moldova gitgide Rusya’nın yörüngesinden uzaklaşmaya başlamıştır. Bunun yanında makale, genişleme konusunda geleneksel olarak demokrasi, hukuk devleti, insan hakları gibi değerlere vurgu yaparken 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısından sonra AB’nin artan güvenlik tehdidi algısı nedeniyle genişlemeyle ilgili tutumunda jeostratejiyi öncelediğini ileri sürmektedir. Bu çerçevede makalede AB’nin bu değişen yaklaşımı sonucunda AKP kapsamında yer alıp da AB’ye üye olması öngörülmeyen Moldova, Ukrayna ve Gürcistan gibi ülkelerin AB’ye üyelik yolunun açıldığı savunulmaktadır.