Hakkı Kâmil Beşe’nin hikâyelerinde Anadoluculuk akımının yansımaları

Abstract

Bu çalışmada 1071 Malazgirt Savaşı ile Anadolu’ya gelen ve bin yılda coğrafî ve tarihî unsurları, gelenek ve görenekleriyle bütünleşmiş Anadolu insanını temel alan Anadoluculuk Hareketi ile ilgili kısa bir giriş yapılarak edebiyat üzerindeki etkisi üzerinde özellikle de Hakkı Kâmil Beşe’nin hikâyelerinde bu düşüncenin nasıl ele alındığı üzerinde durulacaktır. Çalışmanın asıl amacı bu hareketin edebî eserlerde nasıl ele alındığını Beşe’nin hikâyeleri örneğinde ortaya koymaktır. Hakkı Kâmil Beşe’nin iki hikâye kitabı bulunmaktadır. Birinci kitabı tek bir hikâyeden oluşan on bölümlük bir kitaptır. İkinci kitabında ise yirmi iki hikâyesi vardır. Çalışmada Hakkı Kâmil Beşe’nin yayımladığı hikâyeler, “coğrafya, devlet anlayışı, Anadolu insanın özellikleri, kadın, kahramanlık, gelenek ve görenekler, tasavvuf ehli ve halk müziği, at, ahlakî değerler ve inanç sistemi, tedavi, aydın ve köylü” başlıkları altında incelenmiştir. Anadolu’yu vatan haline dönüştüren Müslüman Türkmenler ve yerli halkın kaynaşarak yeni devletin kurulması ile birlikte Anadolu’nun imarı, gelenek ve göreneklerin devam ettirilmesi, Anadolu’ya has ahlakî inançlar ve değerler ele alınmıştır. Hakkı Kâmil Beşe, Anadoluculuk anlayışını hikâyelerinde bütün yönleri ile ele alarak bir düşünce sisteminin hikâye yolu ile geniş halk kitlelerine ulaşmasını sağlamıştır. Bu çalışmanın daha sonra yapılacak başka çalışmalara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.