Türk muhafazakârlığında bir köşe taşı: Peyami Safa

Abstract

Bu çalışma, 20. yüzyıl Türk edebiyatının ve düşünce dünyasının önemli ismi Peyami Safa’nın, Türk muhafazakârlığı içindeki konumunu incelemektedir. Safa, edebi ve fikri yazılarıyla Türkiye’nin modernleşme sürecinde muhafazakâr düşüncenin şekillenmesinde kilit rol oynamıştır. Safa’nın edebi eserlerinde, Fatih ile Harbiye arasında, cumba ile rumba arasında kurduğu muhafazakâr dünyasında, geleneksel değerler, milli kimlik ve kültürel mirasa bağlılık vurguları öne çıkar. Bu çalışmada Safa, Türk muhafazakârlığının modernleşme karşısındaki tavır alışının bir temsili olarak ele alınırken, edebi eserlerinden değil, onun bir münevver olarak ortaya koyduğu fikir yazılarından yararlanılacaktır. Safa’nın modernleşme karşısındaki tavrı ve argümanları, Türk muhafazakârlığının tarihsel ve toplumsal bağlamda nasıl konumlandığını ortaya koymaktadır. Çalışma, muhafazakâr düşüncenin neyi ifade ettiği, tarihsel seyri, muhafazakârlığın neyi muhafaza etmekle ilgili olduğu hakkındaki literatüre değindikten sonra Türk muhafazakârlığının ortaya çıkışına ve modernleşme karşısındaki tavrına odaklanacaktır. Ardından, Türk muhafazakârlığının temsiline yer verilecektir. Muhafazakârlığın ve Türk muhafazakârlığının çerçevesi çizildikten sonra, Peyami Safa’nın muhafazakârlığına odaklanılacak ve Safa’nın özellikle Harf Devrimi karşısındaki tavır alışına, muhafazakârlığını örneklendirmek için değinilecektir.