Mahkeme dışı boşanmanın Türk hukukunda uygulanması imkanının değerlendirilmesi

Abstract

Boşanma kurumu hem kişiler hem de kamu hukuku açısından önemli bir kurum olup son yıllarda yaşanan gelişme ve tartışmaların odağında, yeni yaklaşımlar ve yöntemlerle hukuk düzeni içinde şekillenmeye devam etmektedir. Bu kurum, farklı ulusal hukuk sistemlerinde farklı zamanlarda farklı biçimlerde ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Boşanmanın yasaklandığı zamandan, anlaşmalı boşanma aşamasına gelen işbu süreç, bazı ülkelerde şimdi de mahkeme kararı olmadan boşanma gibi kolaylıklar içeren yeni bir düzene kavuşmuştur. Bu düzenin amaçladığı sonuç; evlilik birliği içinde hayatlarını sürdürmek isteyen bireylerin evlenmek ve aile kurmak özgürlüklerinin yanında, sürdüremeyecekleri evlilikleri sonlandırmaları bakımından özgür olarak hareket edebilmeleri olarak düşünülebilir. Kişilerin yaşam biçimi ve tercihleri değişebilmektedir. Bu bakımdan boşanma kurumunun da bireylerin bu yaşam biçimlerini kolaylaştırması ve zaten sorunlu hale gelmiş hayatlarını daha da zorlaştırmaması gerekmektedir. Boşanma sürecinde; mahkeme süreçlerinin uzun sürmesi, yargı masraflarının ve avukatlık ücretlerinin yüksek olması bireylere ek külfetler yüklerken, boşanma konusunda tamamen anlaşmış eşlerin mahkemeye başvurmaları, mahkemelerin zaten yoğun olan iş yüklerini daha arttırmaktadır. Pek çok Avrupa ülkesinde kişiler, mahkemeye gitmeksizin evliliklerini idari makamlar nezdinde sonlandırabilmekte ve hayatlarına daha sorunsuz devam edebilmektedir. Türk hukukunda mahkeme dışı boşanma kabul görmemekle birlikte son zamanlarda anlaşmalı/tek celsede boşanmaya ilişkin kararlarının arttığı görülmektedir. Diğer yandan arabuluculuk gibi alternatif çözüm yollarının son dönemde ülkemizde kullanılmasının yaygınlaşması, boşanma kurumu açısından yargı yoluna başvurmadan, mahkeme dışı boşanma yollarının oluşturulması hususunda ilerleyen zamanlarda düzenleme yapılması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu sebeplerle çalışmamızda da mahkeme dışı boşanmanın Türk hukukunda uygulanması imkânı değerlendirilmiştir.