| dc.description.abstract | Türkçe dersinde yazılı ve sözlü anlatım becerilerinin ilköğretimden başlanarak geliştirilmesi, öğrenme etkililiğinin artırılmasının bir gereği olarak görülmektedir. Bireyin, duygu ve düşüncelerini zengin bir biçimde ifade edebilmesi büyük ölçüde, o dilin özelliklerinin bilincinde olmasıyla ilişkilidir. Anlatım becerilerini zengin kılmak ve sembolik dili işe koşmak bu anlamda oldukça önemlidir. Sembolik dil; metaforları kapsamaktadır. Metafor, en genel tanımıyla, bir sözcüğün gerçek anlamınındışında kullanılmasıdır. Başka bir deyişle, bir kavramı kendi anlamının dışında, türlü yönlerden benzediği başka bir kavramın anlamı ile betimlemedir. Bu araştırmanın amacı, ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforkullanma durumlarını belirlemektir. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi, yapılandırılmış gözlem ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırma, 2006-2007 öğretim yılı güz döneminde Eskişehir ilinde bulunan bir ilköğretim okulunun 5/A sınıfı öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 15'i kız, 13'ü erkek olmak üzere toplam 28 öğrenci katılmıştır. Araştırma verileri; "Katılımcı Gözlem", "Video Kayıtları", "Yarı-yapılandırılmış Görüşme", "Öğrenci Kompozisyonları", "Öğrencilerin Türkçe Defterleri" ve "Türkçe Dersi Öğrenci Çalışma Kitapları" olmak üzere farklı veri toplama araçlarıyla toplanmıştır. Araştırma verileri betimsel analiz yoluyla çözümlenmiş, daha sonra araştırma sorulan temel alınarak bulgular tanımlanmış ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara dayalı olarak şu sonuçlar ortaya çıkmıştır: • İlköğretim 5. sınıf öğrencileri, Türkçe dersi konuşma sürecinde metaforlara yer vermektedirler. Öğrencilere daha çok konuşma olanağı sunulduğunda kullandıkları metafor sayıları da artmaktadır. Konuşma sürecinde, dil becerileri daha gelişmiş öğrencilerin daha çok metafor kullandıkları anlaşılmıştır. • İlköğretim 5. sınıf öğrencileri Türkçe dersi yazma sürecindemetaforlara yer vermektedirler. Öğrencilerin, yazılı anlatım sürecinde yönlendirildiklerinde daha çok metafor kullandıkları görülmüştür. Konuşma sürecinde olduğu gibi yazma sürecinde de dil becerileri daha çok gelişmiş öğrencilerin metaforları dahaçok kullandıkları görülmüştür. • İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde en çok yapı metaforları kullandıkları ortaya çıkmıştır. Deyim, atasözü, kişileştirme, benzetme, metonomi öğrencilerin kullandıkları diğer metafor türleridir. Öğrencilerin konuşma sürecinde en az kullandıkları metafor türü atasözüdür. • İlköğretim 5. sınıf kız ve erkek öğrencilerinin metafor kullanma durumları farklılık göstermektedir. | en_US |
