Adleryen yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin yetersizlik duygusu ve psikolojik belirti düzeylerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın iki temel amacı bulunmaktadır. Birincisi üniversite öğrencilerinin yetersizlik duygularını ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. İkincisi ise üniversite öğrencelerine yönelik, Adleryen Yaklaşım temelinde yetersizlik duygusu ile başa çıkma becerilerini kazandırmayı amaçlayan bir grupla psikolojik danışma programı geliştirmek ve geliştirilen programın yetersizlik duygusu ve psikolojik belirti düzeyleri üzerindeki etkisini sınamaktır. Araştırmanın birinci ve ikinci amacı ile ilgili yapılan çalışmalar ve elde edilen sonuçlar, sırasıyla Çalışma I ve Çalışma II olmak üzere iki ana bölüm altında verilmiştir. Çalışma I kapsamında Yetersizlik Duygusu Ölçeği (YDÖ) adıyla beşli likert tipi bir ölçek geliştirilmiştir. Araştırma, 2010-2011 eğitim-öğretim yılında Anadolu Üniversitesi’nin örgün eğitim veren fakültelerine devam eden 1016 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Geçerlik çalışmaları kapsamında yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda, üç faktörlü ve 20 maddeden oluşan bir ölçek ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan faktörler madde içerikleri ve kuramsal bilgiler ışığında; sırasıyla “Cesaretin Kırılması”, “Kendi Değerini Yadsıma” ve “Yararsız Üstünlük Çabası” olarak adlandırılmıştır. Faktör analizi sonucunda maddelerin tamamının toplam varyansın %43.63’ünü, faktörlerin ise sırasıyla %16.35, %14.00 ve %13.28 oranında açıkladığı görülmüştür. Ölçeğin Kısa Semptom Envanteri ile .76; Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri ile -.74; Sosyal Karşılaştırma Ölçeği ile de -.66 düzeyinde ilişki gösterdiği belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı .86, alt faktörlerin iç tutarlılık katsayıları ise sırasıyla .80, .71 ve .73 olarak bulunmuştur. Ölçeğin beş hafta arayla gerçekleştirilen iki ölçümü arasındaki Pearson korelasyon katsayısı ise .88 olarak belirlenmiştir. YDÖ’den elde edilen puanın yüksekliği bireyin yetersizlik duygusunun şiddetini göstermektedir. Elde edilen bulgular, YDÖ’nün üniversite öğrencilerinin yetersizlik duygularını ölçmede geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir. Çalışma II kapsamında, üniversite öğrencelerine yönelik Adleryen Yaklaşım temelinde yetersizlik duygusu ile başa çıkma becerilerini kazandırmayı amaçlayan sekiz oturumluk bir grupla psikolojik danışma programı (YDP) geliştirilmiş ve geliştirilen programın yetersizlik duyguları ve psikolojik belirti düzeyleri üzerindeki etkisi, iki ana hipotez ışığında test edilmiştir. İki ana hipotezden birincisi, YDP’nin üniversite öğrencilerinin yetersizlik duygusu düzeyini düşüreceği, ikincisi ise programın üniversite öğrencilerinin psikolojik belirti düzeyini düşüreceği yönünde kurulmuştur.