Fen bilimleri dersinde öğrencilerin öğrenme ve yenilenme becerilerinin gelişiminde yavaş geçişli animasyon(slowmation) uygulaması

Abstract

21. yüzyıl bilgi toplumunda, küreselleşme olgusu ile birlikte bilginin hızla yayılması ve geniş kitlelere ulaşması, farklı özellikteki kültürlerin birlikte yaşama zorunluluğu, bireylerin daha çok teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel değişimlerle karşılaşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle bireylerin değişimlere uyum sağlamaları ve yaşamlarını devam ettirebilmeleri, teknolojiyi takip edebilmeleri, hızla üretilen ve yayılan bilgi yığınları arasında bilgiyi seçerek, analiz ederek değerlendirebilmeleri, elde ettikleri bilgiyi günlük yaşamlarında kullanabilmeleri ve ürüne dönüştürebilmeleri beklenmektedir. Ayrıca bireylerin yaşamda temel becerileri kullanmalarının yanı sıra üst düzey beceri ve yeterliliklere sahip olmaları ve bunları kullanmaları da gerekmektedir. Bilgi toplumunda bireylerin sahip olması gereken bu beceri ve yeterlilikler 21. yüzyıl becerileri olarak adlandırılmaktadır. Bilgi ve becerinin birlikte kullanıldığı 21. yüzyıl becerileri, bireylerin yaşamlarını daha nitelikli bir biçimde sürdürebilmeleri, karşılaştıkları problemleri daha kolay çözebilmeleri, çevresinde ya da toplumda yaşanılan olaylara farklı açılardan bakarak analiz edebilmeleri, mesleki ve sosyal yaşamlarında daha başarılı olabilmeleri için gerekli olan becerilerdir. Öğrenme ve yenilenme, yaşam ve kariyer, bilgi medya ve teknoloji becerileri olarak ya da farklı başlıklarda sınıflandırılan 21. yüzyıl becerilerini bireyler eğitim yoluyla ilkokuldan yükseköğretime kadar tüm eğitim basamaklarında edinebilirler. Bu araştırmanın amacı, ilkokul 4. sınıf Fen Bilimleri dersinde, öğrencilere 21. yüzyıl becerilerinin "öğrenme ve yenilenme" boyutunun kazandırılmasında yavaş geçişli animasyon (slowmation) uygulamalarının etkisini belirlemektir. Araştırma 2014–2015 öğretim yılı güz döneminde Adıyaman ilinde yer alan iki özel okulda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya deney grubu olarak belirlenen Özel Okul'un 4/A sınıfında öğrenim gören 22 öğrenci ile ve kontrol grubu olarak belirlenen Özel Okul'un 4/A sınıfında öğrenim gören 22 öğrenci katılmıştır. Uygulamanın gerçekleştirildiği deney grubunda dördü kız, beşi erkek olmak üzere toplam dokuz odak öğrenci belirlenmiştir. Araştırma, 6 hafta ön uygulama süreci ve 11 hafta uygulama süreci olarak; toplam 17 hafta 51 ders saatinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri; video kayıtları, yarı-yapılandırılmış görüşmeler, grup ses kayıtları, 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerileri ölçeği, araştırmacı günlüğü ve öğrenci günlükleri olmak üzere farklı veri toplama araçları ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri SPSS paket programı ile çözümlenmiş ve yorumlanmıştır. Nitel veriler ise, betimsel analiz ile çözümlenmiş ve elde edilen bulgular araştırma sorularına bağlı kalınarak yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarının genel değerlendirmesi yapıldığında; yavaş geçişli animasyon uygulaması ile öğrencilerin 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerileri olarak ifade edilen yaratıcılık ve yenilenme, eleştirel düşünme ve problem çözme, işbirliği ve iletişim becerileri bakımından gelişim gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda öğrencilerin: • Yaratıcılık ve yenilenme becerilerinden; kendilerine göre not tutma, ilgi duydukları ve merak ettikleri konularda okuma ve araştırma yapma, farklı çözüm yolları üretme, yeni teknolojileri kullanma, bilimsel yayınları takip etme, hayal etme ve ürün ortaya koyma anlamında yeterliklerini artırdıkları sonucuna ulaşılmıştır. • Eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerinden; verilen araştırma konularında araştırma yapma, sınıflama-karşılaştırma, gerekçelendirme çıkarımda bulunma, soru sorma, çözüme yönelik tahminde bulunma, edinilen bilgiler arasında bağlantı ya da çelişkileri fark etme, bilgileri farklı materyallerle anlatma ve konuyu özetleme anlamında yeterliklerini artırdıkları sonucuna ulaşılmıştır. • İşbirliği ve iletişim becerilerinden; sınıfta ya da grup içinde soru sorma, arkadaşlarıyla iletişimde bulunma, çatışmaları yapıcı bir biçimde çözme, yardımlaşma destekleme ve motive etme, bilgiyi paylaşma ve birleştirme, fikirleri dinleme ve performansları eleştirme ve iş bölümü yapma anlamında yeterliklerini artırdıkları sonucuna ulaşılmıştır. • Fen bilimleri dersinde yavaş geçişli animasyon uygulamasının gerçekleştiği deney grubu ile yapılandırmacı yaklaşımın uygulandığı kontrol grubundaki öğrencilerin 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerileri arasında deney grubu lehine anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır. Bir başka deyişle, öğrencilerin yavaş geçişli animasyon uygulaması aşamalarına göre ders sürecini tamamlamalarının, öğrencilerin 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerilerini geliştirdiği söylenebilir. • Uygulamanın gerçekleştirildiği deney grubundaki öğrencilerin 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerileri ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları arasında son test lehine anlamlı bir farklılığın olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, yavaş geçişli animasyon oluşturma sürecinin öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerinin öğrenme ve yenilenme becerisi boyutunun gelişiminde etkili olduğunu göstermiştir. • Araştırmanın nicel verilerinin sonuçları 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerilerinin alt boyutlarından biri olan "yaratıcılık ve yenilenme" becerisindeki gelişmenin diğer becerilere oranla daha fazla olduğunu göstermiştir. • Öğrencilerin görüşlerine göre uygulamanın öğrenmelerine katkı sağladığını, iş birliği ve iletişimlerini artırdığı, dersi eğlenceli hale getirip sevdirdiği farklı derslerde de uygulanabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmeni ile ünite sonlarında yapılan görüşmelerde uygulamanın öğrencilerin öğrenmelerine katkı sağladığı, öğrencilere kendilerini ifade etme becerisi ve öz güven kazandırdığı ve uygulamanın daha etkili ve ürünlerin daha başarılı olabilmesi için fazla süreye ihtiyacın olduğu sonucuna ulaşılmıştır.