Psikolojik danışmanların kültürel duyarlılık algılarının demografik ve mesleki değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın üç ana amacı bulunmaktadır. İlki, psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma sürecindeki kültürel duyarlılık algılarını değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. RESPECFUL Model unsurları ve APA çokkültürlülük tanımı ölçek maddelerinin yazımında kullanılmıştır. Bu çalışmanın ikinci amacı, psikolojik danışmanların kültürel duyarlılık algılarını cinsiyet, mezuniyet düzeyi, mesleki kıdem, bulundukları bölgedeki çalışma süresi açısından araştırmaktır. Çalışmanın son amacı, psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma kavramı ile ilgili eğitim yaşantıları, psikolojik danışma süreçleri ve danışan profillerini incelemektir. Ayrıca, RESPECTFUL Model ve APA ışığında İçerik Analizi yoluyla farklı kültürel özellikteki danışanlarıyla çalışırken karşılaştıkları mevcut zorluklar ve karşılaşacaklarını öngördükleri olası zorlukları incelemek amaçlanmıştır. Birinci, ikinci ve üçüncü amaçla ilgili çalışmalar ve bu çalışmaların sonuçları, Çalışma I, Çalışma II ve Çalışma II adlı üç ana bölümde sunulmuştur. Çalışma I kapsamında, Kültürel Duyarlılık Algıları Ölçeği (KPYAÖ) adlı beşli Likert tipi bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçek geliştirme süreci, Türkiye'nin farklı bölgelerinden 322 gönüllü psikolojik danışmanın katılımıyla 2014 yılı Ocak ve Aralık ayları arasında gerçekleştirilmiştir. Açımlayıcı Faktör Analizi sonucuna göre, iki faktörlü ve 26 maddeden oluşan bir ölçek ortaya çıkmıştır. Madde içerikleri ve alanyazın ışığında, ölçeğin faktörleri kültürel farklılıklara açıklığı işaret eden Faktör 1 ve danışanla kültürel benzerlik aramayı işaret eden Faktör 2 olarak adlandırılmıştır. Faktör analizi sonuçları, maddelerin toplamının toplam varyansın % 67.7'sini açıkladığın göstermektedir. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları ilk faktör için .98, ikinci faktör için .79 ve tüm ölçek için .95 olarak hesaplanmıştır. KDAÖden alınan yüksek puan, yüksek kültürel duyarlılık algısını işaret etmektedir. Elde edilen istatistiksel değerler, KDAÖnün psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma sürecinde kültürel duyarlılık algılarını ölçmede geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir. Çalışma II'de, psikolojik danışmanların kültürel duyarlılık algıları cinsiyet, mezuniyet düzeyi, mesleki kıdem ve bulundukları bölgedeki çalışma süresine göre incelenmiştir. Lisansüstü derecesine sahip psikolojik danışmanların kültürel duyarlılık algıları lisans mezunu psikolojik danışmanların kültürel duyarlılık algılarından anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Ayrıca, Çalışma II'deki diğer demografik özelliklerin anlamlı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi sonuçlarına göre, mezuniyet düzeyi kültürel duyarlılık algılarının yordayıcısıdır. Öte yandan, cinsiyet, mezuniyet düzeyi, mesleki kıdem ve bulundukları bölgede çalışma süresinin psikolojik danışmanların kültürel duyarlılık algılarının yordayıcısı olmadıkları bulunmuştur. Çalışma III kapsamında, psikolojik danışmanlardan veri toplamak için Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma kavramı ile ilgili eğitim yaşantıları, psikolojik danışma süreçleri ve danışan profilleri çalışmanın bu kısmında incelenmiştir. Ayrıca, çalışmanın bu kısmında kültürel özellikleri farklı danışanlarıyla çalışırken karşılaştıkları mevcut zorluklar ile karşılaşacaklarını öngördükleri olası zorluklar İçerik Analizi yoluyla incelenmiştir. İçerik Analizinde RESPECTFUL Model unsurları ve APA çokkültürlülük tanımı kullanılmıştır. Mevcut zorluklar, aile, cinsiyet, cinsel kimlik, dil, din, etnik köken, farklı değer yargıları, sosyoekonomik düzey ve toplumsal cinsiyet olarak sınıflandırılmıştır. Aile, cinsiyet, cinsel kimlik, dil, din, etnik köken/ ırk, farklı değer yargıları ve toplumsal cinsiyet de olası zorluk unsurlarıdır.