Zihin engellilerde özbakım ve ev içi becerilerinin öğretiminde bir aile eğitimi programının etkililiği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, geliştirilen aile eğitimi programını tamamlayan annelerin program doğrultusunda gerçekleştirdiği beceri öğretimi çalışmalarının, zihin engelli çocuklarının özbakım ve ev içi becerilerini öğrenmelerindeki etkisini belirlemektir. Bu amaçla araştırma üç çocuk ve anneleriyle yapılmıştır. Araştırmada, bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisine ilişkin bir karara ulaşabilmek için tek denekli araştırma yöntemlerinden, Becerilerarası Çoklu Yoklama Modeli kullanılmıştır. Aile eğitimi programı her biri birbuçuk saatten oluşan üç aile toplantısından, birbuçuk saatlik bir ev ziyaretinden ve program süresince temel kaynak olarak kullanılan Özbakım ve Ev İçi Becerilerinin Öğretimi El Kitabı'ndan oluşmaktadır. Aile toplantılarında anneler tarafından : (a) çocukların özbakım ve ev içi becerilerinden hangilerini öğrenmeye gereksinimlerini olduğu belirlenmiş, (b) bu becerilerin öğretim sırası oluşturulmuş, (c) öğretimde kullanılacak ödüller belirlenmiş ve (d) örnek bir beceri için öğretim süreci verileri kayıt formu hazırlanmıştır. Sonra araştırmacı her aileye birer ziyareti yapmıştır. Ev ziyaretinde anneler, hazırladıkları öğretim süreci verileri kayıt formu doğrultusunda ve araştırmacı gözetiminde örnek bir becerinin öğretim uygulamasını yapmışlardır. Böylece aile eğitimi programı tamamlanmıştır. Bu aşamadan sonra, anneler belirlenen üçer beceri için öğretim süreci verileri kayıt formu hazırlayarak çocuklarına bu bu becerileri öğretmeye dönük çalışmışlardır. Araştırma sonuçlara, zihin engelli çocukların belirlenen becerileri bağımsızlık düzeyinde öğrendiklerini izleme sürecinde de aynı performansı gösterdiklerini göstermektedir. Bu sonuçlar, geliştirilen aile eğitimi Programını tamamlayan annelerin program doğrultusunda yaptığı beceri öğretimi çalışmalarının, zihin engelli çocuklarının özbakım ve ev içi becerilerini öğrenmelerinde etkili olduğunu göstermektedir.