Eskişehir ilinde otistik çocuklarla çalışan özel eğitim öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlar ve sorunların çözümüne ilişkin görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Eskişehir ilinde bulunan otistik çocuklarla çalışan özel eğitim öğretmenlerinin; (a) otistik çocukların özellikleri, (b) otistik çocuklarla çalışırken yaşadıkları sorunlar ve (c) yaşadıkları sorunların çözümüne yönelik yaptıkları çalışmalarla ilgili görüş ve önerilerini almaktır. Niteliksel olarak desenlenmiş bu araştırmada, Eskişehir'de farklı kurumlarda çalışan ve gönüllü olarak araştırmaya katılan 16 öğretmenle yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yapılan görüşmeler için önceden görüşme formu hazırlanmıştır. Öğretmenlerin tümü ile ayrı ayrı uygun oldukları gün, saat ve yerde görüşmeler gerçekleştirilmiş ve görüşmeler ses kayıt cihazı ile kaydedilmiştir. Daha sonra dökümleri yapılan görüşmeler, betimsel olarak analiz edilerek bulgular sayısallaştırılmış ve niceliksel olarak sunulmuştur. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgularda, öğretmenlerin hiçbirinin otistik çocukların eğitimine yönelik ders almadığını ve bir kısmının otistik çocukların eğitimine yönelik seminer ya da hizmet içi eğitimlere katıldıklarını belirttikleri ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, öğretmenlerin otistik çocukların en belirgin davranışsal özelliklerine ilişkin çeşitli görüşleri olduğu belirlenmiştir. Öğretmenler otistik çocuklara yönelik sınıf ortamında yaptıkları düzenlemelere, otistik çocuklarla sınıfta gerçekleştirdikleri etkinlikler sırasında kullandıkları öğretim yöntemlerine, yöntemlerin etkililiğine ve öğretimini yaptıkları becerilerin ve kavramların günlük yaşamda işlevsel olarak kullanımına yönelik yaptıkları çalışmalara ilişkin birbirinden farklı görüşler belirtmişlerdir. Bunlara ek olarak, öğretmenlerin büyük çoğunluğu yeni kaynaklarda yer alan yöntemler hakkında bilgi edinmek istediklerini ve ayrıca, destek hizmetlere gereksinimleri olduğunu da belirtmişlerdir. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular, öğretmenlerin otistik çocuklarla çalışmalarına ilişkin çeşitli önerilerin geliştirilmesini sağlamıştır. Öneriler arasında en fazla göze çarpanı, öğretmen yetiştiren programlarda otistik çocuklara uygulanılabilecek yöntemlere ilişkin derslere yer verilmesidir. Ayrıca, otistik çocukların ailelerine yardımcı olabilecek destek hizmet verilmesi ve bu hizmetlerin değerlendirilmesi de öneriler arasında yer almaktadır.