İşitme engelli öğrencilere dengeli matematik öğretiminin incelenmesi : eylem araştırması

Abstract

İşitme engelli öğrencilerin akademik performanslarının işiten yaşıtlarının gerisinde olduğunu gösteren pek çok araştırma bulunmaktadır. Matematik öğrenimi de işitme engelli öğrencilerin yaşadıkları akademik zorluklardan biridir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan İlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programı öğrenebilir” ilkesine dayanmaktadır. Bu ilkede her çocuğun aynı şekilde, aynı hızda matematiği öğrenemediği, ancak kendine uygun koşullar sağlandığında matematiği öğrenebileceği vurgulanmak istenmektedir. İşitme engelli çocuklar da işiten çocuklar gibi toplumda başarılı, etkili ve bağımsız bireyler olarak yaşayabilmek için matematiği öğrenmek durumundadır. İşitme engelli çocuklar işiten yaşıtları gibi, ancak gecikmeli olarak matematiği öğrenebilmektedir. Matematik öğretimine ilişkin kuramlar, Dengeli Matematik Öğretiminin işitme engelli öğrencilerin matematiği öğrenmelerinde önemli olduğunu desteklemektedir. İşitsel sözel yaklaşımla eğitim veren İşitme Engelli Çocuklar Eğitim ve Araştırma Merkezi (İÇEM)’deki uygulamalar bu kavramsal kuramsal çerçevenin uygulamaları olarak görülmektedir. Buna bağlı olarak bu eylem araştırmasının amacı, matematik öğrenme öğretme sürecinde iyi bir örnek olan İÇEM’de işitme engelli öğrencilerin matematik öğretimini gerçekleştirdikleri gerçek sınıf ortamında, işitme engelli öğrencilerin matematik öğretimine etki eden çeşitli değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerini sistemli, düzenli, yansıtmalı ve döngüsel olarak analiz etmek ve matematik öğretme öğrenme sürecinde öğrencilerde ve öğretim elemanında ne gibi değişiklikler olduğunu incelemektir. Araştırmanın katılımcıları, 2009–2010 öğretim yılı İÇEM 7. sınıf öğrencileridir. Öğrenciler beşi kız, üç erkek olmak üzere sekiz kişidir. Öğrencilerin tümü bileteral, sensorineural işitme kayıplıdır. Öğrencilerden ikisi koklear implant kullanmakta, diğerleri kulak arkası cihaz takmaktadırlar. 12 ile 15 yaşları arasında bulunan öğrencilerin yaş ortalaması 13’dür. Araştırmada bu öğrenciler , grup ve bireysel matematik derslerinde izlenmiştir. Araştırma verileri İÇEM’de eğitim veren öğretmen tarafından, grup matematik çalışmalarının video kayıtları, yansıtma toplantılarının ses kayıtları, ders planları, sınavlar, yansıtmalı günlükler, veri değerlendirme çizelgeleri, görüşmeler, öğrencilerin matematik çalışmaları ile ilgili dosyaları yardımıyla toplanmıştır. Araştırmanın geçerliği ve güvenirliği için farklı nicel ve nitel veri toplama ve analiz teknikleri kullanılmış, uygulama öncesinde, sürecinde ve sonrasında uzun süreli ve derinlemesine veriler toplanmış, farklı alan uzmanları veri toplama ve analiz sürecine katılmış, ayrıntılı betimlemeler yapılmış, veri toplama sürecinde eş zamanlı olarak alan yazın taraması gerçekleştirilmiş, verilerin kendi içinde tutarlılığı dikkate alınmış, yansıtmalı verilerle süreç şekillenmiş, araştırmacı hem kendini sistematik, düzenli ve yansıtmalı olarak analiz etmiş hem de alan uzmanları tarafından denetlenmiştir. Süregelen değerlendirmeye ek olarak ön test ve son test sonuçları ile öğrencilerin dosyalarındaki örneklerin nicel ve nitel analizleri gerçekleştirilmiştir. Sınavlar dersi veren uygulamacı tarafından hazırlanmıştır. Puanlama güvenirlikleri her sınavın uygulanmasından sonra yanıt anahtarına göre bağımsız iki puanlayıcı tarafından belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda araştırmaya katılan öğrencilerin matematik performanslarında, gerçek hayatla ilişki kurma becerilerinde ve dil becerilerinde olumlu yönde gelişme sağlandığı gözlemlenmiştir. Öğretmenin öğrenme-öğretme sürecinde plan yazma, uygulama yapma, doğrudan ve dolaylı stratejileri kullanma kosununda geliştiği belirlenmiştir. Bu çalışma aynı zamanda işitme engelli öğrencilerin matematik öğretiminin sistematik olarak analiz edildiği bir çalışma olduğu için alan yazına katkı sağlayacağı, işitme engelli öğrencilerin matematik öğretmenleri için matematik öğretimine yönelik bir yapı oluşturacağı düşünülmektedir. Ülkemizde işitme engelli öğrenciler için geliştirilecek olan matematik öğretimi programına katkıda bulunacağı öngörülmektedir.