İşitme engelli yüksekokul öğrencilerine bilgisayar yazılımı kullanımının öğretilmesi : eylem araştırması

Abstract

Üniversite eğitimi işiten ve işitme engelli öğrenciler için mesleki gelişimleri açısından önemli adımlardan biridir. Ülkemizde Anadolu Üniversitesi Engelliler Entegre Yüksekokulu (EEYO) işitme engelli bireylere yükseköğretim fırsatı veren tek yükseköğretim kurumudur. Yüksekokul’un eğitim programı işitme engelli öğrencilerin mesleki eğitimleriyle ilgili işlere başvurmaları ve başarılı olmalarını sağlamak üzere düzenlenmiştir. Yapılan araştırmalarda işitme engelli gençlerin okuma yazma eğitimiiçin hazırlanan eğitim ortamlarının anlamlı, işlevsel ve amaçlı olmasının önemi üzerinde durulmaktadır. İşitme engelli öğrencilerin mesleki gelişimleri için düzenlenen eğitim programlarında dil ve okuma yazma becerilerinin önemi vurgulanmalıdır. Buaçıdan bakıldığında Yüksekokul’un bölümlerinde meslek derslerinin dil dersleri ile desteklendiği görülmektedir. Mesleki eğitimin amaçları; öğrenciler için uygun öğrenme ortamlarının sağlanması, gerekli becerilerin geliştirilmesi ve istenilen davranışların oluşturulması olarak sıralanabilir. Mesleki eğitim bu amaçlarını gerçekleştirmek üzere programların düzenlenmesi önemlidir. Okuma yazma öğretimi yaklaşımları arasında Dengeli Okuma Yazma Öğretimi (DOYÖ) yaklaşımının işitme engellilerin de okuma-yazma ihtiyaçlarına yanıt verdiği araştırmalarla belirtilmektedir. Dengeli okuma yazma öğretiminin işitme engelli öğrencilerin okuma yazma becerileri üzerine etkili olduğu bilinmesine rağmen, işitme engelli gençlerin mesleki bilgileri ve becerileri nasıl edindiklerine ilişkin araştırmalara çok gereksinim vardır. Daha da ötesi, bu yaklaşımın işitme engelli öğrencilerin dil ve mesleki bilgi ve becerileri üzerindeki etkilerini anlamak için Engelliler Entegre Yüksekokulu’nda uygulanan eğitim programını incelemek önemlidir. EEYO’da işitme engelli öğrencilerin eğitim aldığı mesleki programlardan biri de “Grafik Sanatları” dır. Bu programda “Sayfa Tasarımı” dersi meslek dersi olarak bulunmaktadır. Bu derste gazete, dergi gibi yayınların nasıl hazırlanacağı ve bilgisayar yazılımı yardımıyla kağıda nasıl aktarılacağı öğretilmektedir. Bu amaçla kullanılan bilgisayar yazılımı QuarkXPress’dir. Araştırmanın amacı, işitme engelli üniversite öğrencileri için uygun öğrenme ortamları sağlanarak, bir dergi çıkarma sürecini ve ürünü incelemektir. Aynı zamanda işbirliği ortamı oluşturularak “Sayfa Tasarımı” dersinde kullanılan mesleki dili ve mesleki becerilerin geliştirilmesine yönelik yapılan etkinlik ve stratejilerin işitme engelli öğrenciler üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma sürecinde ortaya çıkan akademik ve yazılımdan kaynaklanan sorunlar çözümüne yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda bir model oluşa gelmiştir. Bu model doğrultusunda yürütülen derslerin öğrenciler için yararlı olduğu gözlenmiştir. Araştırma sürecinin sonunda öğrencilerin bilgisayar yazılımını kullanma becerileri ve yazılımın mesleki dilini kullanmalarının geliştiği görülmüştür. Öğrenciler dersler sürecinde; komutların nasıl kullanıldığını, komutların isimlerinin söylenmesini, İngilizce komutların Türkçe karşılıklarını ve komutun işlevinin ne olduğunun anlatılması çalışmalarını yapmışlardır. Yapılan bu çalışmalar öğrencilerin mesleki bilgi ve becerilerini artırmıştır. Tüm buçalışmaların okul dergisini oluşturma ve yayınlama amacıyla yapılması öğrencilere anlamlı, işlevsel ve gerçekçi bir ortam sağlamıştır. Araştırma Ülkemizde işitme engelli öğrencilerin yüksekokul düzeyinde mesleki eğitimleri için öncü çalışmadır. Araştırmada oluşa gelen model ülkemizde ve yurt dışında işitme engelli gençlere mesleki eğitim veren diğer eğitim kurumlarındaki derslerde kullanılarak sınanabilir.