Otizm bozukluğu gösteren çocuklara sosyal becerilerin öğretiminde sosyal öykü ve video model uygulamalarının etkililik ve verimlilikleri

Abstract

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) gösteren çocuklar sosyal iletişim ve etkileşim yetersizliğine sahip olma özelliğinin bir yansıması olarak sosyal becerilerin gelişiminde normal gelişim gösteren akranlarından farklılık gösterirler. OSB tanılı bireylere sosyal becerilerin öğretiminde kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemlerin sadece bir bölu?mu? kanıt temelli mu?dahaleler arasında sayılmaktadır. Sosyal öyku?ler ve video modelle öğretim de bu mu?dahaleler arasında yer almaktadır. Bu çalışmada OSB gösteren çocuklara sosyal becerilerin öğretiminde sosyal öyku?lerin ve video modelle öğretimin etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışma 6 – 8 yaş aralığında OSB tanılı dört çocukla yu?ru?tu?lmu?ştu?r. Araştırmada çocuklara kazandırılan hedef davranışlar bağımsız oyun başlatma ve su?rdu?rme, anneyle birlikte oyun oynama ve kendisine verilen etkinlikleri tek başına tamamlama becerileridir. Araştırmada tek denekli araştırma desenlerinden dönu?şu?mlu? uygulamalar modeli kullanılmıştır.Araştırmanın etkililik bulguları dört katılımcının da hedeflenen sosyal becerileri hem sosyal öyku? hem de video model uygulamalarıyla öğrenebildiklerini göstermiştir. Bir katılımcı dışında diğer katılımcılar video model uygulamasıyla daha kısa su?rede hedeflenen becerileri kazanmışlardır. Bir katılımcı ise aynı su?rede hem sosyal öyku? hem de video model uygulamasında ölçu?te ulaşmıştır. Katılımcıların hepsinin çalışma sona erdikten sonra da kazandıkları becerileri su?rdu?rdu?kleri göru?lmu?ştu?r. Araştırmanın sosyal geçerlik verileri anneleri ile yapılan yarı yapılandırılmış göru?şmelerle toplanmış ve bulguları betimsel analiz sonucunda elde edilmiştir. Bulgularda ailelerin video model uygulamalarını sosyal öyku? uygulamalarından daha etkili buldukları, çocuklarının çalışma sona erdikten sonra kazandıkları becerileri farklı ortamlarda da su?rdu?rdu?kleri ve genelleyebildikleri, ailelerin sosyal öyku? ve video model yöntemlerini uygulanabilir buldukları göru?lmu?ştu?r. Ayrıca anneler çalışma sonlandırıldıktan sonra da davranış problemlerini azaltmaya yönelik olarak öyku?ler kullandıklarını belirtmişler ve annelerden biri de yerinde oturma davranışıyla ilgili olarak video çektiğini ve çektiği videoyu oğluna izleterek kullandığını belirtmiştir.