Özel gereksinimli öğrenciler için yetişkinliğe geçiş becerileri ölçme aracının geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli öğrencilerin yetişkin rollerine hazırlanıp toplumda bağımsız ve kaliteli bir yaşam sürdürebilmeleri için bu bireylere gerekli olan toplumsal/ bağımsız yaşam becerilerinin kazandırılmasını hedefleyen Bireyselleştirilmiş Geçiş Planlarında (BGP) yer alması gereken hedefleri belirlemeye yarayan bir geçiş ölçeği geliştirmektir. Araştırmanın evrenini 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkez'lerinin 11. ve 12. sınıflarındaki gönüllü özel gereksinimli öğrencilerle oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklem gurubunu amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen İstanbul, Ankara ve Eskişehir illerinde bulunan Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkez'lerinde 2014-2015 eğitim-öğretim yıllarında öğrenim gören 413 gönüllü öğrenci oluşturmaktadır. Yetişkinliğe geçiş becerileri ölçme aracının oluşturulması aşamasında mevcut geçiş modelleri ve ölçekleri incelenerek, İngilizce dilinde 6 faktör ve 40 bileşenli madde havuzu oluşturulmuştur. Devamında ise Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye'de geçiş alanında uzman akademisyen, öğretmen ve ölçme değerlendirme uzmanlarından oluşan toplam 23 kişiden ölçme aracının maddeleri hakkındaki görüşleri alınmıştır. Uzman görüşleri sonucunda ölçme aracının, 7 faktör ve 43 madde olmak üzere 3'lü likert tipine dönüştürülmüştür. Pilot uygulama 38 özel gereksinimli öğrenci ile gerçekleştirilmiş, gerekli düzenlemelerden sonra ise geçiş becerileri ölçme aracı toplamda 413 özel gereksinimli öğrenciye uygulanmıştır. Aracın geçerlik ve güvenirlik kanıtlarını elde etmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi yapılmış, ardından faktör yapısına göre Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı (.77) ve ayrı bir uygulama ile test-tekrar test güvenilirliği (.77) hesaplanmıştır. Sonuç olarak; bu çalışmada geliştirilen yetişkinliğe geçiş becerilerini ölçmek için 29 madde ve yedi faktörden oluşan, varyansın %46.5'ini açıklayan bir ölçme aracı hazırlanmıştır.