The Modal Adverbs Mutlaka And Kesinlikle In The Context Of Directives And Deontic Modality In Turkish

Abstract

The study of deontic modality has largely concentrated on the semantics of linguistic forms with little systematic discussion of its connection to pragmatics. This paper aims to sketch a deictic model for describing linguistic form in deontic modality for the purpose of linking linguistic forms to pragmatic usage within a politeness-theoretic perspective. The model is based on the idea that deontic modality may distinguish between deictic centres consisting of the speaker and the ‘other.’ The model is illustrated in the context of two modal adverbs in Turkish directives, namely ‘mutlaka’ and ‘kesinlikle’. This study examines the adverbs particularly in the expression of prohibition and denial of permission and claims that the differential use of the adverbs may be explained with reference to politeness strategies such that an obligation in Turkish can involve a positive politeness strategy, while a strong prohibition calls for a negative politeness strategy. As such, a positive directive in Turkish can claim common ground by relying on circumstantial support to intensify its meaning (e.g., ‘Bunu mutlaka yap'), but a prohibition (e.g, Bunu yapma) is a stronger face-threatening act. Prohibition requires an intensification marker that reflects the attitude/judgment of the speaker or others, hence, the grammaticality of ‘kesinlikle’.

Yükümlülük kipliği genellikle anlambilimsel özellikleri bağlamında incelenmiş ve edimbilimsel kullanımla ilgili bağlantısı sistematik bir biçimde kurulmamıştır. Bu yazıda dilsel görünümler ile edimbilimsel kullanımı incelik kuramı çerçevesinde ilişkilendirmek amacıyla yükümlülük kipliği için bir gösterimsel model sunulmakta ve yükümlülük kipliğinin konuşucudan ve ‘diğer’den (Ing. other) olmak üzere iki ayrı gösterimsel merkezi olabileceği ileri sürülmektedir. Model yönlendirme sözeyleminde ‘mutlaka’ ile ‘kesinlikle’ kiplik belirteçleri incelenerek açıklanmaktadır. Çalışmada iki belirtecin kullanımı özellikle yasaklama ve izin vermeme sözeylemlerinde incelenmiş ve Türkçede yükümlülüğün ifadesinin pozitif incelik stratejileri, kesin yasaklamanın ise negatif incelik stratejileri içerebileceği öne sürülmüştür. Türkçede yükümlülüğün güçlendirilmesi (örneğin, ‘Bunu mutlaka yap’) ortak yargı, bilgi, vb. kaynaklara dayandırılabilirken, yasaklama (örneğin, ‘Bunu yapma’) daha yüz kızartıcı bir sözeylem (Ing. face-threatening act) olarak görünmektedir. Bu nedenle yasaklama konuşucunun tutum ya da yargılarını ifade eden ‘kesinlikle ’ belirteci ile güçlendirilmektedir.