Türkiye’de Cari Açık, Reel Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Eş Bütünleşme Analizi

Abstract

Cari işlemler açığı tarihsel olarak Türkiye ekonomisinin en önemli kırılma noktalarından biridir. Makro ekonomik politikaların temel amacı iç ve dış dengenin eşanlı olarak sağlanmasıdır. Geçmişte Türkiye ekonomisi, cari açığın milli gelire oranının belirli bir kritik eşiğin üzerine çıkması durumunda sürekli krizler ile karşılaşmakta idi. Türkiye’ nin yüksek cari işlemler açığı vermesinin arka planında genellikle Türk Lirasının aşırı değerlenmesi, hızlı ekonomik büyüme ve başta ham petrol olmak üzere enerji fiyatlarındaki artış yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye için bir kriz göstergesi olarak kabul edilen cari işlemler açığı ile reel döviz kuru ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiler eş bütünleşme yöntemi kullanılarak incelenmesidir. VAR modeline dayalı olarak yapılan Johansen eş bütünleşme analizi sonucunda değişkenler arasında iki eş bütünleşme ilişkisi olduğu saptanmıştır. Yapılan analizler sonucunda cari açığın GSYİH ve reel döviz kurundaki değişmelerin Granger nedeni olduğuna ilişkin bulgulara ulaşılmıştır.

Current account deficit is historicly one of the most important break-point of Turkish Economy. The Fundamental aimof makroeconomic policy is to obtain both internal and external balance syncronise. Turkish economy was always faced with economic crisis when current account deficit exceed the critical threshold of any certain percentage of GDP. There are over value of Turkish Lira, fast economic growth, and rising oil and other energy sources prices behind current account deficit in Turkey. In this study we examine relationship among economic growth, real exchange rate and current account deficit which is admitted one of the crisis indicator for Turkey, we use Co-Integration method to determine relationship between these factors. The empirical evidence of the study suggest that there are two co-integration relations between these variables. We also found that current accuont deficit is Granger causality of both GDP and real exchange rate.