Sağlıklı ve inmeli bireylere uygulanan afazide dil değerlendirme aracı'nın geçerlik, güvenirlik ve standardizasyon çalışması

Abstract

Afazi değerlendirmesi iyi yapılandırılmış müdahale programının ilk basamağıdır. Dil testlerinin, uygulandığı toplumun kültürel özellikleri kadar tipolojik olarak dilsel özelliklerini de gözetmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Afazide Dil Değerlendirme Aracı (ADD)'nın standardizasyon, geçerlik ve güvenirlik çalışmasını gerçekleştirmektir. ADD, spontan dil ve konuşma, işitsel anlama, tekrarlama, adlandırma, okuma, söz eylemler, dilbilgisi, yazma olmak üzere sekiz alt testten oluşmaktadır.ADD, yaş, eğitim düzeyi grubu ve cinsiyete göre 282 sağlıklı ve 92 afazili katılımcıya uygulanmıştır. Afazili grup, alt test puanları, test puanlan ve dil puanlarında diğer katılımcı gruplarından daha düşük performans sergilemiştir. Sağlıklı grubunADD puanlarının yaş ve eğitim düzeyine göre büyük ölçüde etkilendiği, ancak cinsiyetin etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Anlamlı farklılığa göre, yaş ve eğitim grupları oluşturulmuştur; bu düzeylere göre kesme değer puanları belirlenmiştir. ADD puanlarına göre, afazili grup, sağlıklı gruptan anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Faktör analizi sonucunda toplam varyansın %90.8'ini açıklayan 3 faktör olduğu görülmüştür. Güvenirlik çalışması bulguları, ADD'nin yüksek güvenirliğe sahip bir test olduğunu ortaya koymuştur. Afazili katılımcıların ADD puanlarının çoğunlukla yaş, eğitim düzeyi, cinsiyet, inme üzerinden geçen süre ve afazi tipinden etkilenmediği saptanmıştır.ADD'nin Türkiye'de ve dünyada Türkçe konuşan afazili hastalar için yüksek derecede güvenilir ve geçerli bir afazi testi olduğu doğrulanmıştır.