7-14 yaş aralığındaki Türkçe konuşan çocukların sözel akıcılık becerilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Nöropsikolojik değerlendirmelerin vazgeçilmez bir parçası olan sözel akıcılık testleri farklı etiyolojilerden kaynaklanan bilişsel yetersizliklerin tanılanmasına en duyarlı araçlardır. Bu testlerden özellikle semantik ve fonemik akıcılık testleri sözlü üretimi başlatmak için gerekli anlamsal ve fonolojik süreçleri harekete geçiren klinik yöntemlerin en tanınanlarıdır. Bu çalışmada, 7–14 yaş aralığındaki Türkçe konuşan çocukların sözel akıcılık becerilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın diğer amacı ise sözel akıcılık performansının yaş ve cinsiyet değişkenine göre gösterdiği farklılıkların belirlenmesidir. Sözel akıcılık becerileri, semantik akıcılık (hayvanlar, meyve ve sebzeler, tasıtlar, mobilyalar, vücut bölümleri ve giysiler), fonemik akıcılık (/a/, /b/, /e/, /f/, /k/, /p/, /r/, /ü/, /z/) ve eylem akıcılığı (insanlar ne yapar) ölçümleri ile araştırılmış ve elde edilen veriler betimsel ve istatistiksel analiz uygulanarak değerlendirilmiştir. Çalışma, Eskisehir il merkezinde bulunan devlete bağlı 4 ilköğretim okulunda eğitime devam eden 128 ilköğretim öğrencisinin (65 kız, 63 erkek) gönüllü katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Nörolojik, psikiyatrik ya da gelişimsel bozukluğu olmayan katılımcılar yaşlarına göre 8 gruba (7 yaş, 8 yaş, 9 yaş, 10 yaş, 11 yaş, 12 yaş, 13 yaş, 14 yaş) ayrılmışlardır. Araştırmadan elde edilen bulgular sözel akıcılık becerilerinin yaş ile birlikte gelişim gösterdiğini ortaya koymaktadır. Veriler cinsiyet değişkeni bakımından değerlendirildiğinde ise kız ve erkek katılımcılar arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Kullanılan sözel akıcılık ölçümleri katılımcıların ürettikleri ortalama sözcük sayısı bakımından analiz edildiğinde fonemik akıcılık performansının semantik ve eylem akıcılığı performanslarına kıyasla anlamlı düzeyde daha düşük olduğu bulgulanmıştır. Semantik akıcılık ve eylem akıcılığı performansları arasında ise anlamlı bir fark bulunamamıştır. Elde edilen veriler üretilen toplam ve ortalama sözcük sayısına göre incelendiğinde katılımcıların semantik akıcılık ölçümünde vücut bölümleri kategorisi, fonemik akıcılık ölçümünde ise /k/ sesi için daha çok sözcük ürettikleri bulunmuştur. Son olarak, üretilen farklı sözcük sayısı bakımından bir değerlendirme yapılmış ve semantik akıcılık ölçümünde hayvanlar kategorisinin, fonemik akıcılık ölçümünde ise yine /k/ sesinin en yüksek farklı sözcük sayısına sahip olduğu bulunmuştur.