Anlamsız sözcük tekrarı testi geliştirme çalışması : özgül dil bozukluğu olan çocuklarla ön çalışma bulguları

Abstract

Bu çalışmada; özgül dil bozukluğunu erken tanılamada kullanılmak üzere, Türkçe anlamsız sözcük tekrarı testi geliştirilmiştir. Testte dile benzeyen 15 ve dile benzemeyen 15 olmak üzere toplam 30 sözcük vardır. Sözcükler bir, iki, üç, dört ve beş hecelidir. Her hece sayısında üçer sözcük bulunmaktadır. Sözcükler oluşturulurken Türkçenin fonotaktik ve ortografik yapısı ile Türkçedeki hecelerin sıklık değerleri esas alınmıştır. Uygulama, üç ayrı grup ile yapılmıştır. Birinci grupta yaşları 4-8 arasında değişen ve uzman dil ve konuşma terapistlerince değerlendirilip özgül dil bozukluğu (ÖDB) tanısı konan 20 çocuk vardır. İkinci grubu, ÖDB’li çocuklarla aynı yaşta olan ve normal dil gelişimi gösteren 20 çocuk (NA) oluşturmaktadır. Üçüncü grupta ise normal dil gelişimi gösteren ve ÖDB’li çocuklarla aynı dil puanına sahip olan, yaşları 3-7 arasında değişen, daha küçük yaştaki çocuklar (NK) yer almaktadır. Çocuklar, gruplar arasında, cinsiyetlerine göre de eşleştirilmiştir. Normal dil gelişimi gösteren çocuklar, anlamsız sözcük tekrar testi geliştirme çalışmasını, normal dil gelişimi gösteren 150 çocukla yapan bir araştırmacının örneklem grubundan seçilerek belirlenmiştir. ÖDB’li gruptaki çocukların, ÖDB tanı kriterlerine uygunlukları saptandıktan sonra bu çocuklara Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi ile Anlamsız Sözcük Tekrarı Testi (ASTT) uygulanmıştır. ASTT’de doğru-yanlış, ünsüz ve ünlü olmak üzere üç ayrı puanlama türünde puanlama yapılmıştır. Uygulama sonrasında, normal dil gelişimi gösteren 150 kişilik örneklem içinden yaşları 4-8 arasında olan 120 çocuk alınmış; bu çocukların test sonuçlarına 20 ÖDB’li çocuğun sonucu da eklenerek ASTT’nin özgüllük, duyarlık (hassaslık), olabilirlik oranı ve güvenirliği hesaplanmıştır. ÖDB’li grubun, grup NA ve grup NK’nin verileri ile yapılan analizlerde; ASTT’nin grupları ayırmada istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar verdiği görülmüştür. Testteki her üç puanlama türünün de grupları ayırmada istatistiksel yönden anlamlı sonuçlar verdiği, doğru-yanlış puanlamasının ayırt ediciliğinin diğer puanlama türlerinden daha iyi olduğu bulgulanmıştır. Çocukların yaşları ile sözcükleri doğru tekrar etme performansları arasındaki ilişki incelenmiş, dile benzeyen sözcükler için anlamlı bir ilişkiye rastlanmamış; ancak yaş ile dile benzemeyen sözcüklerin doğru tekrar edilmesine dayalı olan performans puanı arasında pozitif ilişki bulunmuştur. Çocukların cinsiyetleri ve zeka puanları ile sözcükleri doğru tekrar etme performansları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir.