Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Faktörler: Yükselen Piyasalar Örneği

Abstract

Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, yatırım yapılan ülke için bir takım sosyal ve ekonomik fayda anlamına gelmekte; istihdamın artırılması, doğal kaynakların etkin olarak değerlendirilmesi, teknik bilgide gelişme, dış ticaret açığının azaltılması ve ekonomik büyümenin artırılmasına katkı sağlamaktadır. Yabancı yatırımcı açısından ise ucuz girdi kullanımı, hammadde kaynaklarına yakınlık ve yeni pazarlardan faydalanma gibi fırsatlar yaratmaktadır. Ev sahibi ve yatırım yapan ülkeler açısından karşılıklı fayda ve aynı zamanda da bir maliyet unsuru olan doğrudan yabancı yatırımları belirleyen faktörler konusunda yazında henüz bir görüş birliği bulunmamakta, bu akışın, ülkelerin ekonomik, politik ve hatta coğrafi yapılarına göre değiştiği genel kabul görmüş bir gerçek olarak ortaya çıkmaktadır. Bu konuda yapılan en kapsamlı araştırmalar arasında yer alan Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı Dünya Yatırım Raporu’nda (1998) doğrudan yabancı yatırımları etkileyen faktörlere ilişkin bir analiz yapılmış ve söz konusu belirleyiciler; ekonomik faktörler, yatırım ortamına ait faktörler ve politik faktörler olarak üç ana başlıkta toplanmıştır. Bu çalışmada, Birleşmiş Milletler’in Dünya Yatırım Raporu’nda (1998) ortaya koyduğu bu unsurlar temel alınarak, 1990-2011 döneminde, yükselen ekonomilerden Brezilya, Çin, Hindistan, Rusya, Meksika, Endonezya ve Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırımları etkileyen faktörler panel veri analizi ile incelenmiştir. Analiz sonucunda, ev sahibi ülkelerin piyasa büyüklüğünün, dışa açıklığının ve ekonomik istikrarının doğrudan yabancı yatırımları etkilediği tespit edilmiştir.

Foreign Direct Investment means set of social and economic utility for host country as an increase in employment and economic growth, an efficient use of natural resources, a progress in technical knowledge and a decrease in trade deficit. In addition, for investors being able to use cheap inputs, being close to raw material resources and exploiting new markets are potential benefits of direct investment. Though there has not been a consensus on the determinants of foreign direct investment, it is generally accepted that it depends on the host country’s economic and political structures and even geographical features. The determining factors of foreign direct investment was analyzed in the United Nations Conference on Trade and Development World Investment Report (1998), which is one of the most comprehensive research about the issue, and it is divided into three main categories; economic factors, factors related to business facilitation and political factors. This study examines the factors determining foreign direct investment inflows to some of the emerging market economies; China, Brazil, India, Russia, Mexico, Indonesia and Turkey. Annual dataset from the period 1990 to 2011 is used and panel data analysis is employed. The variables are chosen based on the World Investment Report (1998). It is found that the host country’s market size, trade openness and economic stability have a significant effect on foreign direct investment inflows.