Dağcılık sporu ile uğraşan bireylerin doğaya bağlılık, bilinçli farkındalık, öz kontrol düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı açık alan rekreasyonu faaliyetlerinden olan dağcılık sporuyla uğraşan bireylerin, doğaya bağlılıkları, bilinçli farkındalık düzeyleri ve öz kontrol düzeylerinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Araştırmanın evrenini, Türkiye'de dağcılık ve alt türleriyle uğraşan dağcılar oluşturmaktadır. Kolayda örnekleme metoduyla seçilen katılımcılara, online sistem üzerinden uygulanan anketle 540 (n=321 erkek, n=219 kadın) dağcıya ulaşılmıştır. Doğaya bağlılık düzeylerinin belirlenmesine yönelik Nisbet, Zelenski ve Murphy tarafından geliştirilen ve Çakır vd. (2015) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılmıs¸ olan 21 maddelik ölçek kullanılmıştır. Bilinçli Farkındalık düzeylerini belirlemek amacıyla Brown ve Ryan'ın geliştirdikleri ve Özyes¸il vd. (2011) tarafından Türkçeye uyarlanan, 15 maddeden oluşan ölçekten yararlanılmıştır. Öz kontrol düzeylerinin belirlenmesi için ise Tangney vd. tarafından geliştirilen ve Nebioğlu vd. (2012) tarafından Türkçeye uyarlanan, 9 maddeden oluşan ölçekten yararlanılmıştır. Veriler SPSS 24,0 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistiklerin yanında katılımcıların demografik değişkenlerine göre farklılıkları tespit etmek için t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Kruskal-Wallis, Mann-Whitney U tesleri uygulanmıştır. Anlamlı farklılığın hangi gruptan kaynaklandığını görmek için Tukey ve değişkenler arası ilişkiyi sorgulamak için de Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında dağcıların doğaya bağlılık, bilinçli farkındalık ve öz kontrol düzeylerinin yapılan dağcılık aktivitesine göre değişkenlik gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca doğaya bağlılık, bilinçli farkındalık, öz kontrol arasında pozitif yönlü bir ilişkinin varlığı saptanmıştır.