100. yaşındaki sosyal bilgiler dersini sosyalleşme ve toplu öğretim ekseninde yeniden düşünmek

Abstract

Okullarda dilsel, sayısal vb. çeşitli bilgi ve becerilerin öğrencilere kazandırılması için bazı dersler oluşturulmuştur. Sosyal ifade becerilerinin kazandırılması için de Sosyal Bilgiler dersi tasarlanmıştır. Ancak zamanla Sosyal Bilgilerin; Türkiye’de sadece bilgi ezberletilen, değer ve beceri kazandırmaktan uzak ve yaşamdan kopuk bir derse dönüştürüldüğü düşünülmektedir. Oysaki bu dersin temel varoluş amacı, bireyin ülkesine, milletine ve insanlığa yönelik görev ve sorumluluklarını yerine getirerek toplumsal yaşama uyum sağlamasına ve mutlu bir hayat sürdürmesine yardımcı olmaktır. 1916 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde dünya literatürüne giren bu ders, bugün dünyada 100. yaşını geride bırakmıştır. Türkiye’de ise Sosyal Bilgiler dersi 50. yaşına yaklaşmıştır. Ancak günümüz Türkiye’sinde Sosyal Bilgiler dersinin, tasarım gerekçeleri ve temel anlayışlarından hatta yaşamdan uzaklaştırıldığı söylenebilir. Bu nedenle Sosyal Bilgileri en yalın haliyle yeniden düşünme gereksiniminin ortaya çıktığı anlaşılmıştır. Çalışmada Sosyal Bilgiler dersinin tarihsel temelleri ve tasarım gerekçelerine değinilerek bugün geldiği durum tartışılmaktadır. Buna dayalı olarak bir asırdır uygulanan, incelenen, tartışılan Sosyal Bilgiler dersinin temelinde hangi düşünceler yer almaktadır? sorusuna literatür ışığında yanıt aranmaya çalışılmaktadır.