Okul öncesi dönemde baba kişiliği, babalık rolü algısı ve sosyal davranışlar: baba katılımının aracı rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı okul öncesi dönemde baba kişiliği, babalık rolü algısı ve çocukların sosyal davranışları arasındaki ilişkinin ve bu ilişkide baba katılımının aracı rolünün incelenmesidir. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Babalık Rolü Algı Ölçeği, Baba Katılım Ölçeği, Beş Faktör Kişilik Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Çalışma kapsamında toplanan veriler 2021-2022 yılının güz döneminde Google forms üzerinden çevrimiçi ölçekler vasıtasıyla elde edilmiştir. Betimsel araştırmaların türlerinden olan tarama modelinin seçildiği bu çalışmada ilişkisel desen ve tarama deseni tercih edilmiştir. Çalışmada ulaşılan veriler AMOS 23 ve SPSS 26 programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’de yaşayan 3-6 yaş aralığında çocuğu olan 504 baba oluşturmaktadır. Araştırma elde edilen sonuçlara göre baba katılımı babanın kişilik özelliklerinden deneyime açıklık ve dışadönüklük yalnızca çocuğun kaygı-geri çekilme için anlamlı bir aracılık rolü göstermektedir. Babanın kişilik özelliklerinden nörotizm için ise baba katılımımın çocuğun öfke-agresyon, kaygı-geri çekilme ve sosyal yetkinlik düzeylerinin üçü için de anlamlı bir aracı olduğu görülmüştür. Babanın kişilik özellikleri, modern babalık rolü algısı, çocuğun sosyal davranışları ve baba katılımı arasındaki doğrudan ilişkiler bulgular bölümünde ayrıntılı olarak sunulmuştur. Araştırma da ulaşılan bir diğer sonuçta baba katılımının modern babalık rolü algısı ile çocuğun öfke-agresyon, kaygı-geri çekilme ve sosyal yetkinlik düzeyleri arasındaki ilişkide anlamlı bir aracılık rolü olduğudur. Modern babalık rolü algısı baba katılımını pozitif bir biçimde yordamaktadır. Ayrıca modern babalık rolü algısı çocuğun öfke-agresyon ve kaygı-geri çekilme düzeylerini negatif bir biçimde yordarken, sosyal yetkinlik düzeyini ise pozitif bir biçimde yordamaktadır.