2018 Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programı’ndaki alan eğitimi seçmeli derslerinin üniversitelerde açılma durumlarına göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarında açılan alan eğitimi seçmeli derslerini; açılma sıklıkları, açılma şekilleri, gösterdiği çeşitlilik, üniversitelerin yaşı ve akademik kadrosuna bağlı değişiklikler açısından incelemektir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizine göre tasarlanmıştır. Bu kapsamda öncelikle Yükseköğretim Kurulu (YÖK)’nun 2018 yılında yayınladığı Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programına, Yükseköğretim Program Atlası’ndan (YÖK Atlas) sosyal bilgiler öğretmenliği bulunan programlara ve öğrenci sayılarına, Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi’nden ise öğretim elemanı sayılarına ulaşılmıştır. Ayrıca YÖK’ün web sitesinden üniversitelerin kuruluş yıllarına, üniversitelerin web sitelerinden ise ders ve sınav programlarına ulaşılmış ve bu dokümanlar temel veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde içerik analizinden faydalanılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre 2018 Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programı’nda yer alan, 13 alan eğitimi seçmeli dersi içerisinde en sık açılan dersin “Günümüz Dünya Sorunları” en az açılan dersin ise “Türk Hukuk Sistemi” olduğu belirlenmiştir. Üniversitelerin programda belirtilen 13 alan eğitimi seçmeli dersi dışında 8 farklı ders açtıkları tespit edilmiştir. Programların % 65’inin alan eğitimi seçmeli derslerini bir sınıf düzeyi ile eşleştirdikleri, % 43’ünün bahar ve güz dönemlerinde toplam 6 ders açarak zorunlu seçmeli kategorisini devam ettirdikleri, YÖK’ün her dönem en az altı seçmeli ders açılması gerektiği yönündeki ifadelerini yalnızca 5 üniversitenin dikkate aldığı belirlenmiştir. Köklü üniversitelerin en fazla çeşitlilikte ders açtığı, orta yaşlı üniversitelerin en az çeşitlilikte ders açtığı, genç üniversitelerin ise en fazla zorunlu seçmeli ders açtığı görülmüştür. Bu sonuçlardan yola çıkarak zorunlu seçmeli ders uygulamasının önüne geçebilmek adına programlarda açılan seçmeli ders çeşitliliğinin artırılması ve sınıf düzeyi ile ders eşleştirme uygulamasının sonlandırılması önerilmektedir.