Ayırt etme öğretiminin otizm spektrum bozukluğu olan çocukların gözleyerek öğrenme becerisini öğrenmeleri üzerindeki etkililiği

Abstract

Araştırmada otizm spektrum bozukluğu tanısı almış 4-8 yaş aralığındaki üç çocuğa yetişkin model aracılığıyla gerçekleştirilen ayırt etme öğretiminin otizmli çocukların gözleyerek öğrenme becerisini öğrenme düzeyleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Katılımcılar arası yoklama denemeli çoklu yoklama modeli ile tasarlanan araştırmada otizmli çocukların edindikleri ayırt etme becerisini farklı ortam ve davranışlara genellemeleri sınanmıştır. Araştırmanın uygulama süreci başlama düzeyi, öğretim, genelleme ve izleme oturumları ve bu oturumların her birinden 5 dak sonra gerçekleştirilen yoklama oturumlarından oluşmaktadır. Araştırmada katılımcı çocuk ailelerinden bir aile çocuğuna ilişkin verilerin kullanımına uygulama sona erdikten sonra izin vermemiştir; bu nedenle, bulgular iki çocuk için sunulabilmiştir. Ekin ve Ata’nın annelerinden çalışmanın amacının uygunluğu, kullanılan yöntemin kabul edilebilirliği ve bulguların önemini belirleyebilmek amacıyla sosyal geçerlik verisi toplanarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, katılımcı çocuklara yetişkin model aracılığıyla sunulan ayırt etme öğretiminin gözleyerek öğrenme becerisini öğrenmelerinde etkili olduğunu, katılımcıların gözleyerek öğrenme becerisini edindiklerini, farklı ortam ve davranışlara genelleyebildiklerini ve uygulama sona erdikten 10 gün sonra da beceriyi sürdürdüklerini ortaya koymaktadır. Ayrıca, araştırmaya katılan katılımcı çocukların anneleriyle yapılan görüşmeler sonucu elde edilen sosyal geçerlik verileri, araştırmanın uygunluğunu, önemini, kabul edilebilirliğini, ve sürdürebilirliğini göstermektedir. Araştırmada elde edilen bulgular, uygulama ve ileri araştırmalara önerilerde bulunularak tartışılmıştır.