Öğretmen adaylarının eğitim teknolojisi standartları ile ilgili özyeterliliklerinin belirlenmesi

Abstract

Gelişen teknolojinin eğitim kurumlarında yeterince kullanılmadığı konusundan hareketle başlatılan, eğitim teknolojileri kullanımına yönelik ve Amerika Birleşik Devletleri'nde uygulanmakta olan Geleceğin Öğretmenlerini Teknolojiyi Kullanmaya Hazırlama Programı - PT3 (Preparing Tomorrow's Teachers to Use Technology), beraberinde teknolojinin nasıl kullanılacağı konusunda standartları ve bu standartların göstergelerini de beraberinde getirmiştir. Ulusal Eğitim Teknolojisi Standartları-NETS (National Educational Technology Standards) olarak adlandırılan bu standartlar ile öğretmen, yönetici ve öğrencilerin teknolojiyi nasıl kullanmaları gerektiği üst düzey becerilerle standartlaştırılmıştır. ABD'de gelişen standartlar olmasına karşın, NETSstandartları yaptığı etki ile dünyadaki pek çok ülkede ya kabul edilmiş, ya da yerel standartların uyarlanmasında esas alınmıştır. Türkiye açısından böyle bir standart bulunmamaktadır. Aynı branşta görev yapmalarına karşın iki öğretmenin eğitim sürecinde eğitim teknolojilerini kullanımlarının farklılaşması, eğitim eşitliği adına standart belirlemenin gerekliliği konusunu gündeme getirmektedir. Ancak, Türkiye'de de öğretmen yetiştirme kurumları olan eğitim fakültelerinde eğitim teknolojilerinin kullanımına yönelik eğitim verilmektedir. Bilgisayar ile Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme dersleri başta olmak üzere, formasyon derslerinin de bu standartlara yönelik eğitimi içerdiği görülmektedir.Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının görüşleri doğrultusunda eğitim fakültelerinde verilen eğitim teknolojisi ile ilgili eğitimin ilgili standartlar açısından değerlendirilmesi, üniversitelerdeki durumun belirlenmesi ve cinsiyet ile öğrenim görülen bölüm açısından sahip olunan özyeterliklerin farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesidir.Tarama modelinde desenlenmiş olan bu araştırmada, hem tekil hem de ilişkisel tarama modellerinden yararlanılmıştır. Araştırma evrenini 2007-2008 öğretim yılında eğitim fakültelerinde öğrenim gören son sınıf öğretmen adaylarının oluşturduğu çalışmada, örneklem alınmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye'de Sınıf Öğretmenliği, İlköğretim Matematik Öğretmenliği, İngilizce Öğretmenliği, Resim Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliğive Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Anabilim Dallarının birlikte bulunduğu 7 üniversitede öğrenim gören 3.931 öğretmen adayı oluştururken, gönderilen anketlerden 2.566'sı geri dönmüştür.Araştırma sonucunda, eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adaylarının eğitim teknolojisi standartları açısından yüksek düzeyde özyeterliğe sahip oldukları görülmüştür. Öğretmen adayları eğitim sürecinde özellikle temel düzey olarak adlandırılabilecek daha yaygın bilinen teknolojilerin kullanımı konusunda kendilerini yüksek derecede yeterli görmüşlerdir. Ölçme değerlendirme hizmetlerinde teknoloji daha çok geleneksel ölçme değerlendirme becerilerine yönelik algılanırken, performansa dayalı ölçme değerlendirme hizmetlerinde öğretmenadayları kendilerini daha az yeterli bulmuşlardır. İnternet kullanımının ön plana çıktığı verimlilik ve mesleki uygulamalar alt boyutu en yeterli olunan alt boyuttur. Sosyal, etik, yasal ve insani konular ile bireysel farklılıklara ve özel ihtiyaçlara göre öğretimi planlama alt boyutunda öğretmen adayları empatik eğilimleri doğrultusunda kendilerini yüksek düzeyde yeterli gördüklerini belirtmişlerdir. Üniversitelere göre gerek faktör genelinden gerekse alt boyutları açısından öğretmen adayları yüksek özyeterliğe sahiptir.Cinsiyet açısından eğitim teknolojisi standartları genelinde özyeterlikler değişmemektedir. Ancak alt boyutlar açısından incelendiğinde teknolojik işlemler ve kavramlar bilgisi, sosyal, etik, yasal ve insani konuları alt boyutlarında erkekler kendilerini daha yeterli görürken, verimlilik ve mesleki uygulamalar alt boyutunda kadınlar kendilerini daha yeterli bulmaktadır.Öğrenim görülen bölüme göre incelendiğinde ise Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği bölümünün hem ölçek genelinde, hem de ölçeğin tüm alt boyutlarında farklılık ortaya koyduğu görülmektedir. Matematik öğretmenliği bölümü de hem ölçek genelinden, hem de çoğu alt boyutta aldığı düşük özyeterlik puanı ile farklılığın oluşmasında önemli bir etken olmuştur.