Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini kabul ve kullanımlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Eğitimde teknoloji entegrasyonunun önündeki engellerden biri öğretmenlerin teknolojiyi kabul ve kullanımlarıdır. Eğitim sisteminin gelecekteki insan gücü kaynağını oluşturan öğretmen adaylarının teknoloji kabül ve kullanımlarını etkileyen değişkenlerin belirlenmesi etkili ve verimli teknoloji entegrasyonu açısından önem kazanmaktadır. Bu önem doğrultusunda bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının Bilgi İletişim Teknolojileri (BİT) kabul ve kullanımlarını yordayan değişkenlerin incelenmesidir. Araştırmada 2003 yılında Venkatesh vd. tarafından geliştirilen Teknoloji Kabul ve Kullanım Birleştirilmiş Modeli temel alınarak desenlenmiştir. Bununla birlikte, Teknoloji Kabul ve Kullanım Birleştirilmiş Modelinde yer almayan ancak alanyazında teknoloji kabulünü etkileyen önemli değişkenler olarak ifade edilen özyeterlik ve kullanıma karşı tutum değişkenleri de modele dahil edilmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. 2011-2012 öğretim yılında devlet üniversitelerinin eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan 38545 son sınıf öğrencisi araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen ve iç tutarlılık katsayısı ?= .95 olarak hesaplanan Öğretmen Adaylarının Teknoloji Kabul ve Kullanım Ölçeği uygulanmıştır. 2654 öğretmen adayına ulaşılmış ve %27,6 geri dönüş oranı elde edilmiştir. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizinde doğrusal ve çoklu regresyon analizi ile birlikte yüzde (%), ortalama ( ), frekans (f) gibi betimsel istatistiklerden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizi sonucunda; performans beklentisi, çaba beklentisi, sosyal etki, kolaylaştırıcı durumlar, özyeterlik ve kullanıma karşı tutum değişkenlerinden; performans beklentisi, sosyal etki, özyeterlik ve kullanıma karşı tutum değişkenlerinin öğretmen adaylarının teknoloji kullanımına yönelik davranışsal niyetinin anlamlı birer yordayıcısı olduğu ve davranışsal niyete ilişkin varyansın yaklaşık %67’sini açıkladığı sonucuna varılmıştır. Bununla birlikte moderatör değişkenler olarak kullanılan, cinsiyet, BİT kullanım deneyimi ve yabancı dil düzeyi değişkenlerinin istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yaratmadığı belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak uygulamaya ve gelecekte yapılabilecek araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.