Bilgisayar destekli öğretimde akıcılığın öğrenme çıktıları, üst bilişsel kararlar ve zihinsel çabaya etkisi

Abstract

Birçok öğrenme görevi gerçekleştirilirken bilişsel zorluklar ile karşılaşmak ve zihni etkin tutmak önem taşımaktadır. Alışılagelmiş öğretim kalıplarının dışına çıkılarak deneyimlenen bilişsel zorluklar, öğrenme açısından yararlı olabilmektedir. Bireyi bilişsel anlamda derinlemesine işlem yapmaya yönlendiren bu zorluklardan biri de Alışılmamışlık Etkisidir (Disfluency Effect).Bu etkiye göre materyallerde yapılan çeşitli müdahaleler ile akıcılık algısal olarak kesintiye uğratılmakta ve böylece öğrenme çıktılarına katkıda bulunulabilmektedir. Örneğin hatırlama, kavrama ve transfer bağlamında olumlu sonuçlar elde edilebilmektedir. Materyalde yapılacak küçük değişiklikler ile öğrenme çıktıları bağlamında verimliliği arttırma potansiyeli, bu etkinin alanyazında önem kazanmasına yol açmıştır. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı, akıcılığa ilişkin müdahalelerin öğrenme sürecine, öğrenme çıktılarına, üst bilişsel kararlara ve bilişsel çabaya yansımalarını bilgisayar destekli öğretim ortamında incelemektir. Deneysel bir desen ile gerçekleştirilen araştırmaya 2016-2017 öğretim yılında Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 314 öğrenci katılmıştır. Öğrenenlerin çalışan bellek kapasiteleri ve ön bilgi düzeyleri konu anlatımı öncesinde ölçülmüştür. Uygulayım sırasında ve sonrasında ise bilişsel yük ve üst bilişsel kararlara yönelik ölçümler gerçekleştirilmiştir. Bulgular araştırma grupları arasında öğrenme çıktıları ve üst bilişsel kararlar bağlamında bir fark olmadığını göstermiş; ancak konu dışı bilişsel yük bağlamında farklılıklar gözlemlenmiştir. Ayrıca bilişsel yük, animasyon oynatma sayıları ve öğrenme çıktıları arasında ilişki bulunmuştur. Sözü edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmış, eğitim uygulamalarına ve gelecekteki araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.