Ortaöğretim kurumu yöneticileri ve öğretmenlerinin okul yöneticilerinde bulunması gereken niteliklere ilişkin öncelikleri

Abstract

Toplumlarda ortak bir amaca ulaşmak için işbirliği yapan bireylerin bir araya gelmesiyle örgütler oluşur. Ortak bir amacı gerçekleştirme sonucu ortaya çıkan örgütlerde yönetim faaliyeti söz konusudur. Yönetici, işgörenleri örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için etkin olarak yöneltme bilgi ve becerisine sahip kimsedir, çağımız yöneticisinin toplumdan ve yönettiği örgütteki bireylerden saygı görmesi, örgütün amaçları doğrultusunda etkili ve verimli sonuçlar elde etmesi, yöneticinin deneyimi, bilgisi, yeteneği, etkileme gücü ve liderlik yeteneği ile mümkün olabilmektedir. "Bilgi Toplumu" olma yolunda yol almaya çalışan ülkelerde, toplumsal sorumluluk yüklenmiş olan eğitim örgütlerinin daha etkin ve verimli çalışması için, okul yöneticilerinin bir takım nitelikleri ile donanmış olması gerekmektedir. Okul yönetimi sürecinde okul yöneticisinde bulunması gerekli olan niteliklerden bazıları kritik niteliklerdir. Kritik niteliklerin, okulun hedeflerine ulaşması ve olumlu bir okul iklimi yaratması açısından en fazla katkıyı sağlayacak olan öncelikli öneme sahip nitelikler olduğu düşünülmektedir. Bu araştırma ile, ortaöğretim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerine ve öğretmenlere göre okul yöneticilerinde bulunması gereken öncelikli nitelikleri saptamak amaçlanmıştır. Tarama modelinde desenlenen araştırma 2002-2003 eğitim-öğretim yılında Eskişehir il merkezinde görev yapan l820 ortaöğretim kurumu öğretmeninden örneklem alınarak bulunan 1001 öğretmene uygulanmış, 908 öğretmenden kullanılabilir veri elde edilmiştir. 38 ortaöğretim kurumu yöneticisinin tamamına ulaşılmış olup 37 okul yöneticisinden veri elde edilmiştir. Araştırmada frekans ve yüzdeye dayalı betimsel istatistiksel tekniklerden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin okul yöneticilerinde bulunması gereken öncelikli kişisel nitelikler konusundaki öncelikleri, "demokratik olma, dürüst olma, iletişim becerilerinde yetkin olma, okul yönetimi alanında eğitim alma, hoşgörülü ve sabırlı olma", liderlik nitelikleri konusundaki öncelikleri "yeniliklere açık olma, vizyon sahibi olma, güvene dayalı çalışma ortamı oluşturma, harekete geçirici ve yönlendirici olma, modelolma", yönetsel nitelikler konusundaki öncelikleri "karar verme, planlama, eğitim işlerinde yetkin olma, örgütleme ve denetleme" şeklinde sıralanmıştır. Okul yöneticilerinde bulunması gereken öncelikli kişisel nitelikler konusunda okul yöneticilerinin öncelikleri "dürüst olma, demokratik olma, okul yönetimi alanında eğitim alma, ana dili etkin kullanma ve genel kültür sahibi olma", liderlik nitelikleri konusundaki öncelikleri, "vizyon sahibi olma, yeniliklere açık olma, kendini geliştirme, güvene dayalı çalışma ortamı oluşturma, harekete geçirici ve yönlendirici olma", yönetsel nitelikler konusundaki öncelikleri, "karar verme, planlama, eğitim işlerinde yetkin olma, okul işletmeciliğinde yetkin olma ve denetleme" şeklinde sıralanmıştır. Araştırma sonunda elde edilen bulguların, okul yöneticilerinin sağlıklı biçimde seçilme ve yetiştirilmesi konusunda, ilgililere rehberlik edeceği, bu programlar içerisinde var olan konuların ağırlıklarının saptanmasına ipuçları sağlayacağı,öğretmenlerin görüşlerini dikkate alarak yöneticilerin kendilerini geliştirmelerinde yol gösterici olacağı düşünülmektedir.