İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çeşitli değişkenler açısından yalnızlık düzeyleri ve yalnızlık ile sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu araştırmada ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çeşitli değişkenler açısından yalnızlık düzeyleri ve yalnızlık ile sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada yalnızlık düzeylerinin bazı kişisel özelliklere (cinsiyet, akademik ortalama, anne-baba eğitim durumu, babanın çalışma durumu, kardeş sayısı, anne-baba birliktelik durumu ve gelir düzeyi) göre faklılık gösterip göstermediği ve yalnızlık düzeyini yordamada bazı kişisel özellikler ve sosyal duygusal öğrenme becerilerinin (stresle başaçıkma, problem çözme, kendilik değerini artıran beceriler, iletişim becerileri) etkililiği incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 2010–2011 eğitim-öğretim yılında Eskişehir ili merkez ilçelerinde yer alan okulların ilköğretim ikinci kademesinde okuyan 1993 öğrenciden oluşmuştur. Öğrencilerin yalnızlık düzeyleri ile ilgili veriler “Çocuklar için Okul Temelli Yalnızlık Ölçeği” (Kaya, 2005) ile sosyal duygusal öğrenme becerileri ise “Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği” (Kabakçı, 2006) ile toplanmıştır. Kişisel özelliklere (cinsiyet, akademik ortalama, anne-baba eğitim durumu, babanın çalışma durumu, kardeş sayısı, anne-baba birliktelik durumu ve gelir düzeyi) ilişkin verilerin toplanması için ise araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları ile elde edilen verilerin çözümlenmesi “SPSS/WINDOWS” paket programı kullanılarak bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde betimleyici istatistiklerin yanı sıra yalnızlık düzeylerinin bazı kişisel özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için “bağımsız gruplara uygulanan t testi” ve “tek yönlü varyans analizi” uygulanmıştır. Analizlerde öncelikle varyansların homojen olup olmadığı Levene Testi ile belirlenmiştir. Levene testi sonucu < .05 olduğunda varyansların homojen olmadığı varsayılıp Tamhane testi kullanılmış, Levene testi sonucu >.05 olduğunda varyansların homojen olduğu varsayılıp Tukey testi kullanılmıştır. Ayrıca bazı kşisel özelliklerin ve sosyal duygusal öğrenme becerilerinin yalnızlık duygusunun önemli bir yordayıcısı olup olmadığını belirlemek amacı ile “aşamalı çoklu regresyon analizi” uygulanmıştır. Tüm istatistiksel çözümlemeler için manidarlık düzeyi olarak .05 kabul edilmiş ancak .01 düzeyinde manidar değerler de belirtilmiştir. Araştırmada ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin cinsiyet, akademik ortalama, anne-baba eğitim düzeyi, babanın çalışma durumu, kardeş sayısı, anne-baba birliktelik durumu ve gelir düzeylerine göre yalnızlıklarının önemli biçimde farklılaştığı belirlenmiştir. Erkek öğrencilerin yalnızlık düzeyinin kız öğrencilerin yalnızlık düzeyinden daha yüksek olduğu, akademik başarısı düşük olan öğrencilerin akademik başarısı orta ve yüksek olan öğrencilerden daha yalnız olduğu, anne-baba eğitim düzeyi arttıkça öğrencilerin yalnızlık puanlarında düşüş olduğu, babası çalışmayan öğrencilerin babası çalışan öğrencilere göre daha fazla yalnızlık yaşadıkları, kardeş sayısı arttıkça yalnızlık puanlarında artış olduğu, anne-babası ayrı yaşayan öğrencilerin daha yalnız oldukları, gelir düzeyi arttıkça yalnızlık puanlarında düşüş olduğu bulunmuştur. İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde yalnızlığı yordayan değişkenlerin ise anne eğitim durumu, akademik başarı düzeyi ve sosyal duygusal öğrenme becerilerinden kendilik değerini artıran beceriler ve iletişim becerileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.