Ağaç baskı sanatı ve Alman ekspresyonizmindeki yorumu

Abstract

Ağaç baskı, grafik baskı tekniklerinin en eskisi olmasına karşın, bir rölyef baskı tekniği olma özelliğini koruyarak bugüne değin süre- gelmiştir. Rölyef baskı, kalıbın yüksekte kalan bölümlerine boya ver- mek ve bu boyayı bir yüzeye aktarmak yöntemiyle elde edilir. Bu durum- da oyma işlemini yaparken baskıda beyaz olması istenilen yerleri, ke- serek veya oyarak çıkarırız. Düz yani yüksekte kalan bölgelere merdane yada fırçayla boya verildikten sonra istenilen yüzeye pres veya kaşık- la aktarılır. Ağaç kışkırtıcı bir metaryaldir. Sanatçı tahtayı kullanmada yet- kin ise ağaç baskı ile çalışma kolaylığı veren, diğer grafik baskı- lardan çok daha güçlü bir anlatım elde edebilir. Ağaç baskıyı tarih çerçevesinden ele alırsak, ilk olarak Güney Almanya'da görülmüştür. Gerçekte 1400'lerde Almanya'da görülen bu tek- nik bu tarihten 600 yıl kadar önce Çin'de, M.S. ilk y.y içinde icad olmuştur. (Ele geçen eski tarihli ağaç baskının 868 tarihli olduğunu burada belirtmek yararlı olacaktır.) Bu ilk ağaç baskıdan sonra bütün grafik baskı teknikleri 15 y.y. da geniş olarak yayılmış, Alberecht Dürer'le (1471-1528) zirveye çıkmaya başlamış, 17 ve 18. y.y. da gravür tekniğinin yayılması ile önem kaybetmiş, ama dışavurumculuk akımı ile adeta yeniden doğarak, günümüze değin daima gücünü korumuş- tur. Alman dışavurumcu sanatçılar doğal olarak basitleştirilmiş, koyu siyah ve beyaz biçimlerin kesimini doğrudan ağaç bloklardan yaptılar. Bu sanatçılar, parçalanmış pürüzlü kenarlar ve daha çok köşeli resim- lerde Alman yaklaşımını vurguladılar ve bu bir çeşit romantizm olarak tanımlanmıştır. Alman dışavurumcuları iki görüşün bir birleşimini temsil eder. Bir yanda baskıya kendi içinde yetkin ve anlamlı, entellektüel, yapı- landırılmış yüzeyler olarak bakmışlardır.