Anadolu Uygarlıklarında taşın kullanımı

Abstract

Anadolu toplum yaşantısında taş, mistisizmiyle, aldığı form- larla bir yaşam biçimi meydana getirmiştir. Taşın gücü, her türlü tabiat şartlarına ve en önemlisi zamana karşı direnç göstermesi, ona saygı duyulmasına sebep olmuş, bu saygı dini ve sivil mimariyi etkileyerek onlara ilham vermiştir. Bu durum o- nun, bir çok güçlükle elde edilmesine rağmen sürekli aranılan, bütün yorucu ve zahmetli evrelerine katlanılan bir malzeme olarak görülmesi- ne sebep olmuştur. Öncelikle taş işçiliğinde ana belirleyici olması sebebiyle Je- omorfolojik özelliklerden ve bu özelliklerin toplum yaşamına etkisin- den bahsedilmiştir. Bu bağlamda Anadolu uygarlıkları başlıklar halinde sunulmuştur. Ayrıca taş türleriaçısından Anadolu coğrafyası ganel olarak incelenmiş ve oluşumu binlerce yılı kapsayan taşlardan yapısal özellikleriyle kısaca söz edilmiştir.Bu iki konu tezin giriş bölümü başlığında toplanmış ve böylelikle okur ana bölümlerden önce konunun temeli hakkında bilgilendirilmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde Anadolu'daki ilk yerleşim uygarlık olan Hitit- ler'den, Geç Hititler'den, Fryler'den, Lydialar'dan, Karia ve Lykia uygarlıklarından sözedilmiştir. Bütün uygarlıkların aynı bölüm içeri- sinde incelenmesindeki amaç; onların ilk yerleşim- tarihsel uygarlık- lar oluşlarıdır. İkinci bölümde ise Hellen, Roma ve Bizans uygarlıkları ince- lenmiştir. Bu uygarlıklar Batı Anadolu'daki kentlerini, toplumsal ya- şam şekillerini, kültürlerini ve bunu uzantısı olarak konumuz olan taş şın kullanımınıı klasik kültür aktarımmından daha köklü ve daha özgün bir şekilde birbirlerine devrettikleri için bir kültür birliği oluş- turmuşlar ve bu yüzden aynı bölüm içerisinde ve birbirlerinden kopa- rılmadan aralarına, kesin bir çizgi çekilmeden aynı anda işlenmiştir. Üçüncü bölümde Anadolu'ya en son gelen ve diğer uygarlıklar gibi fiziki anlamda ortadan kalkmayan Türk topluluklarından olan Sel- çuklu ve Osmanlı uygarlıkları incelenmiştir. Kaldı ki bu iki uygarlı- ğın aynı ırktan ve dinden oluşları onların aynı bölüm altında incelen- mesini yöntembilsel açıdan bir gereklilik haline getirmiştir. Ve son olarak da sonuç bölümünde, çalışmada işaretlenen olgu- lardan elde edilen çıkarımlar sunulmaktadır.