Sınıf öğretmeninin yürüttüğü görsel sanatlar dersi : öğretme ve öğrenme sürecine yönelik nitel bir araştırma

Abstract

Bu araştırma, görsel sanatlar dersini yürüten sınıf öğretmeninin öğretme - öğrenme sürecindeki etkinlikleri nasıl yürüttüğünün incelenmesi, bu etkinliklerin güçlü ve zayıf yönlerinin neler olduğunun belirlenmesi ve öğrencilerin ve öğretmenin bu derse yaklaşımlarının belirlenmesine yönelik tarama modelinde kültür analizi deseninde nitel bir araştırmadır. Araştırmanın uygulaması 2007-2008 öğretim yılı bahar döneminde Konya ili Seydişehir ilçesinde bulunan, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir ilköğretim okulunda gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, ilköğretim 5. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin bulunduğu bir şube ve bu şubenin görsel sanatlar dersini yürüten sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veri toplama tekniği olarak “görüşme” ve “gözlem” teknikleri kullanılmıştır. Gözlemler bu sınıfta yer alan yirmi sekiz öğrencinin tümü ve sınıf öğretmeniyle, görüşmeler ise beşi kız, beşi erkek olmak üzere toplam on odak öğrenci ve sınıf öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinden elde edilen bulgular doğrultusunda gerçekleştirilen öğrenci ve öğretmen görüşmelerinden ortaya çıkan sonuçlardan bazıları şöyle sıralanabilir: Öğrencilerin görsel sanatlar dersine genel bakışı dersin ve resim yapmanın sevilmesi yönündedir. Görsel sanatlar dersinde çoğunlukla serbest ve milli bayramlar başta olmak üzere çeşitli konularda resim çalışmaları yapılmaktadır. Öğretme-öğrenme süreci genelde ve sırasıyla öğretmenin çalışma konusunu söylemesi, resim çalışmalarının yapılması ve öğretmenin resim çalışmalarını incelemesi biçiminde yürütülmektedir. Görsel sanatlar dersi sayesinde öğrencilerin resim ve çizim yapabilme yetenekleri ve düşünme becerileri gelişmektedir. Görsel sanatlar dersinin eksik yönleri ise; farklı konularda resimlerin, üç boyutlu çalışmaların ve baskı çalışmalarının yapılmamasıdır. Görüşme yapılan öğretmenin, görsel sanatlar dersine genel bakışı dersin gerekli olduğu ve öğrencilerin bu derse zevkle katıldığı yönündedir. Görüşme yapılan öğretmene göre; görsel sanatlar dersinde belirli gün ve haftalar ile ilgili resim çalışmaları yapılmakta, bazı etkinlikler ise yapılamamaktadır. Öğretme - öğrenme süreci genelde ve sırasıyla konunun söylenmesi, öğrencilerin resim çalışmalarını yapmaya başlamaları ve öğretmen arafından çalışmaların incelenmesi biçiminde yürütülmektedir. Görsel sanatlar dersi sayesinde; öğrencilerin el becerileri ve hayal güçleri gelişmekte, birbirleriyle etkileşim kurmalarına katkıda bulunmakta ve öğrenciler perspektif gibi temel konularda bilgi edinmektedirler. Araştırma verilerinden elde edilen bulgular doğrultusunda gerçekleştirilen gözlemlerden ortaya çıkan sonuçlardan bazıları şöyle sıralanabilir: Görsel sanatlar dersini yürüten sınıf öğretmeni; işlenen konuyu önceki ve sonraki derslerle ilişkilendirme, konuyu öğrencilerin düzeylerine uygun biçimde sunma, anlaşılır açıklamalar ve yönergeler verme, konuyu yaşamla ilişkilendirme, öğrencilere düşünce ve görüşlerini özgürce ifade etme fırsatı verme, öğrencilerin yaratıcı görüşlerini olumlu dönütlerle pekiştirme, özetleme ve uygun dönütler verme, öğrencilerle etkili iletişim kurma, öğrencileri ilgi ile dinleme, öğrencilerde birbirlerinin çalışmalarını saygılı ve yapıcı ifadelerle eleştirme bilinci kazandırma, ses tonunu etkili biçimde kullanma ve sözel ve beden dilini etkili biçimde kullanma nitelikleri açısından güçlüdür. Bunların yanı sıra öğretmen; öğrencilerin etkin katılımı için etkinlikler düzenleme, öğrencilerin edinecekleri kazanımlar yönünde örnek etkinlik ürünleri sunma, programın üç öğrenme alanına ilişkin etkinlikler düzenleme, öğretimde farklı resim tekniklerine yer verme, çeşitli öğretim yöntem ve tekniklerini uygun biçimde kullanma nitelikleri açısından zayıftır.