Rubus L. cinsi glandulosi subseksiyonunun ekolojik genetiği

Abstract

Bu araştırmada Rubus L. cinsi Glandulosi subseksiyonunda yer alan dört taksonun (Rubus tereticaulis, Rubus hirtus, Rubus platyphyllos ve Rubus caucasicus) anatomik, morfolojik, palinolojik, fitokimyasal, sitogenetik, genetik ve ekolojik özellikleri incelenmiştir. İklimsel veriler incelendiğinde Rubus caucasicus ve Rubus platyphyllos’un, yayılış alanlarında, diğer taksonlara kıyasla daha yüksek nem miktarına ihtiyaç duyduğu tespit edilmiştir. Bitkisel örneklerde sabit yağ içeriğinin en yüksek % 3.3, ham selüloz miktarının ise en yüksek % 67.65 olduğu belirlenmiştir. Bitkisel örneklerin element içeriklerinin toprakta belirlenen miktarlar ile bağlantılı olduğu ve potasyum içeriği bakımından zengin, bakır içeriği bakımından fakir olduğu tespit edilmiştir. ISSR tekniği ile yapılan DNA parmakizi analizleri ile Rubus hirtus ve Rubus platyphyllos taksonları arasındaki genetik uzaklık belirlenmiştir. Rubus hirtus’un Rubus tereticaulis’e genetik olarak daha yakın olduğu, Rubus platyphyllos ile aynı tür adı altında kabul edilmesi gerektiği tespit edilmiştir. SEM yardımı ile Rubus caucasicus taksonuna ait polen görüntüleri elde edilmiş ve bu taksonun trikolporat yapıda tipik Rosaceae polenlerine sahip olduğu teyit edilmiştir. Morfolojik incelemeler sonucunda taksonların özellikleri ayrıntılı olarak incelenmiş ve ölçümler yapılmıştır. Taksonlar arasındaki sistematik açıdan önemli olan, bilhassa generatif organlara ait karakterlerin durumu ayrıntılı bir şekilde ortaya koyulmuştur. Bu çalışma ile Rubus hirtus ve Rubus platyphyllos arasındaki farklılıkların gerek morfolojik gerekse genetik bakımdan ortaya koyulmuştur. Glandulosi subseksiyonu için teşhisi kesinleştiren ve kolaylaştıran yeni bir anahtar ve herbir takson için yeni deskripsiyonlar hazırlanmıştır. Yapılan fitokimyasal analizler sonucunda türlere ait meyvelerde bulunan glikozit türevlerinin miktarları belirlenmiş ve karşılaştırılmıştır.