Bazı hava kirleticilerin ilkokul çocuklarında solunum fonksiyonları ve astım ve allerjik hastalıklarla ilişkili semptom prevalansına etkisi

Abstract

Bu tez kapsamında Eskişehir de hava kirliliği açısından farklı özelliklere sahip üç bölgede (yarı kentsel, kentsel, kentsel-trafik) yaşayan çocuklarda hava kirliliğinin sağlık etkileri araştırılmıştır. Çalışma 16 adet ilköğretim okulunda okuyan 9 ile 13 yaşları arasındaki 1.880 çocuğu kapsamaktadır. Çocuklarda en sık karşılaşılan allerjik hastalıklar olan astım, rinit ve egzamaya ilişkin semptomlar, Uluslararası Çocukluk Çağı Astım ve Allerjik Hastalıklar Çalışması (ISAAC) anketi ile belirlenmiştir. Her çocuğa yaz ve kış dönemlerinde olmak üzere iki defa solunum fonksiyon testleri uygulanmıştır. Solunum fonksiyon testleri ile eş zamanlı olarak okulların bahçelerinde pasif örnekleme yöntemi ile ozon (O?), azot dioksit (NO?) vekükürt dioksit (SO?) derişimleri ölçülmüştür. Kış döneminde 643 çocukta ekshale NO ölçümleri de gerçekleştirilmiştir. Hava kirliliğinin çocukların solunum sağlığına ve allerjik semptomlara etkileri çok değişkenli istatistiksel analizlerle belirlenmiştir. Ayrıca, Eskişehir halkının hava kirliliğine maruz kalımının değerlendirilmesi için maruz kalım haritaları oluşturulmuştur. Hava kirliliğinin etkilerinin farklı kirleticiler ve sağlık çıktıları açısından ele alındığı bu çalışmada, en etkili kirletici parametre ozon iken, etkilerin en belirgin olarak saptandığı sağlık çıktılarının da solunum fonksiyonlarında azalma olduğu görülmüştür. Bu çalışmanın sonuçları, yaz döneminde artan ozon seviyelerinin özellikle kızlar olmak üzere okul çağındaki çocukların solunum fonksiyonlarında yarı akut azalmalara neden olabileceğini göstermiştir (yaz dönemi O? derişimlerindeki her 10 µg m-³ lük artış için kızlarda düşük solunum fonksiyonuna sahip olma [OO = 1,11 (%95 GA 1,03?1,19)]). Yarı kentsel bölgede yaşayan çocuklarda, bölgedeki yüksek ozon seviyeleri ile ilişkili olarak düşük solunum fonksiyonu ve akut solunum yolu rahatsızlıklarının daha yaygın olduğu dikkati çekmiştir. Diğer yandan, hava kirliliğinin astım, rinit ve egzama hastalıklarının son 12 aydaki semptomlarına önemli etkisi saptanmamıştır.