Nükleer ışınlama yoluyla mikrorganizma kontaminasyonunun önlenmesinde özgün bir yaklaşım : Kek tabanında bir örnekleme

Abstract

Bu tez çalışmasında, mikroorganizma kolonilerinin nükleer ışınlama altındaki davranışlarını tasvireden dinamik bir model geliştirilmişti. Bu modelin olurluluğunu araştırmak üzere, petri kutuları içine hazırlanmış 'Czapex Dox Agar' özel besi yerlerinde üretilen mikroorganizma kolonileri, düşük güçlü bir ışınlama kaynağı ile dört farklı ışınlama dozunda ışınlanmalıdır. Işınlanmış mikroorganizma kolonilerinin nükleer ışınlama altındaki davranışları sözkonusu model çerçevesinde irdelenmiştir. Uygulanan toplam nükleer ışınlama dozuyla orantılı olarak, mikroorganizma kolonilerinin büyümesinde gerilemeler meydana geldiği gözlenmiştir. Sözkonusu gerilemelerin uygulanan toplam doza bağımlılığının yanısıra doz hızına, mikroorganizma kolonisinin türüne ve kaynak gücüne de bağımlılık gösterdiği saptanmıştır. Ölçüm sonuçlarından hareketle hesaplanan çoğalma ve yoketme katsayıları yardımıyla, mikroorganizma kolonilerinin büyümesinde vazedilen gerilemeyi sağlayacak olan doz hızı, doz ve kaynak gücü öngörüleri de yapılmıştır. Daha sonra, halen piyasaya arzolunan kek dilimleri üzerinde yine aynı ışınlama kaynağıyla deneyler yapılmış ve sözkonusu kek dilimlerinde 'penicillium' türü bir mikroorganizma kontaminasyonunun önlenmesi şartları araştırılmıştır. Böyle bir kontaminasyonu bir yıl süreyle önleyerek rafta bekleme ömrünün gerçekleştirebilmesi için 75.5 kRad dolayında bir ışınım dozunun yeterli olduğu saptanmıştır. Işınlamalar koliler halinde yapılacaksa koli yüzeyindeki ışınım dozunun, girici derinlik faktörüde gözönünde tutularak, 100 kRad dolayında olması gerektiği bulunmuştur. Sözkonusu ışınım dozları, uluslararası otoritelerin bu alanda koymuş oldukları üst sınırın 10 kat daha altındadır.