Türkiye'de 1975-1986 yıllarında görülen kimi bulaşıcı hastalıkların fourier analizi ile zaman kalıplarının belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada hastalıkların zaman kalıplarını ortaya çıkarmada Fourier Analizinin etkili bir yöntem olduğu ortaya konmuş ve Fourier Analizi ile Türkiye'de 1975-1986 yılları arasında görülen hastalıklardan verem, boğmaca difteri, dizanteri, enf. hepatit, kızamık, kızıl, paratifo, poliomyelit, sıtma ve tifo olgularının mevsimsel ve periodik zaman kalıpları belirlenmiştir. Verem, enf. hepatit, kızamık, poliomyelit, tifo, dizanteri, difteri ve boğmaca olguları 12 ay / dalga, paratifo, 7 ay / dalga, kızıl 11 ay / dalga ve sıtma olgularının ise 10 ay / dalga periyoduna sahip olduğu saptanmıştır. Verem 2-3, enf. hepatit, kızamık, tifo, paratifo, difteri ve kızıl 2, poliomyelit 3-4, dizanteri ve sıtma 3 ve boğmacanın 4 yıllık periodisiteye sahip olduğu saptanmıştır. Enfeksiyöz hepatit exponansiyel olarak artış, kızamık ve poliomyelit exponansiyel olarak azalış, difteri ise geometrik azalış göstermekte, boğmaca durağan yapıda gözlenmiştir. Enfeksiyöz hepatit olguları ekim, kasım ve aralık aylarında, kızamık olguları ocak, şubat, mart aylarında maksimum değerlere ulaşmaktadır. Poliomyelit olguları ise kızamık ile enfeksiyöz hepatit olgularının maksimum değerler aldığı ayların arasında maksimuma ulaşmaktadır. Dizanteri haziran, temmuz ve ağustos aylarında, tifo olguları ağustos, eylül, ekim aylarında, paratifo olguları ise eylül ve ekim aylarında maksimum değerlere ulaşmaktadır. Kızıl, ocak ve şubat; boğmaca mart ve nisan; difteri ise kasım ve aralık aylarında maksimum değerlere ulaşmıştır. Sıtma yaz aylarında (temmuz, ağustos ve eylül) maksimum kış aylarında (aralık, ocak ve şubat) minimum değerlere ulaşmaktadır.