Türkiye'deki illerin kaynak kullanımlarına göre göreli etkinliklerinin klasik ve bulanık veri zarflama analizi yöntemleri ile belirlenmesi

Abstract

Günümüz dünyasında, küresellesme ve beraberinde getirdiği artan rekabet ortamında özel sektörden kamu sektörüne, üretim sektöründen hizmet sektörüne tüm alanlarda verimlilik ve etkinlik kavramları oldukça önemlidir. Bu tezde amaç, parametrik olmayan etkinlik ölçüm yöntemlerinden biri olan Veri Zarflama Analizi (VZA)’nin klasik ve bulanık uygulamalarını gerçeklestirmek ve elde edilen sonuçları karsılastırmaktır. Bu amaçla Türkiye’de bulunan 77 ilin, rekabet edilebilirlik açısından kaynak etkinlikleri Klasik Girdi Yönlü Charnes, Cooper ve Rhodes (CCR) ve Bulanık Aralık Sayılarla Bulanık Girdi Yönlü CCR modelleri yardımıyla değerlendirilmistir. Modeller EMS 1.3. paket programı ile çözülerek, her bir ile ait etkinlik ve yoğunluk değerleri ile artık ve aylak değiskenler tespit edilmistir. Program sonuçları ısığında etkin ve etkinsiz iller tespit edilmistir. Her iki modelde de etkinsiz olan Eskisehir ili üzerinden girdi ve çıktılara ait hedef değerler ve iyilesme oranları hesaplanmıstır. Son olarak kaynak kullanımları ve girdi fazlalıkları değerlendirilmistir. Klasik Veri Zarflama Analizi sonuçlarına göre 77 ilin 39 adedi etkinlik sınırında yer almaktadır. Bulanık Veri Zarflama Analizi’nde etkinlik sınırında yer alan il sayısı 25’e düsmektedir. Bu sonuç verilerde olabilecek hatalar göz önüne alınarak yapılan değerlendirmenin daha gerçekçi olduğunu göstermektedir.