Uçak yapısında yorulma nedenli çatlakların takibi için bilgisayar yazılımı

Abstract

İster askeri, ister sivil sektörde olsun bir uçağın yapısında oluşabilecek çatlaklar, zamanında tespit edilmesi ve giderilmesi gereken problemlerin başında gelmektedir. Uçak yapısında meydana gelen çatlağın çeşitli nedenleri olabilir. Özellikle büyük yüklere maruz kalan askeri ve sivil jetlerin yapılarında, metal yorulması kaynaklı çatlaklara sıkça rastlanılmaktadır. Bu problemin, servisteki uçaklarda problem yaratmaması için daha tasarım esnasında bazı önlemler alınmaya çalışılır. Uçak servise verildikten sonra da kullanım durumuna göre (Uçuş paternleri ve kullanım sertlikleri göz önüne alınarak) yapıda oluşabilecek çatlakların, çatlak boyutu kritiklik arz etmeden tespitine yönelik izleme programları uygulanır. Bu çalışmada, uçakların yapısal yıpranma durumlarının takip altında tutulabilmesi için yürütülmekte olan Uçak Yapısal Bütünlük Programı-UYBP (Aircraft Structural Integrity Program-ASIP) yaklaşımı tartışıldıktan sonra, üzerinde ''g'' geçiş sayılarını kaydedebilecek cihazlar bulunan ve belirli analiz sonuçları mevcut olan tüm uçaklara uyarlanabilecek bir bilgisayar programı tanıtılmaya çalışılacaktır. Sonuçları sivil uçaklara da uyarlanabilecek olan bu tezde, söz konusu bilgisayar programı için örnek uygulama olarak F-4 uçakları seçilmiştir. Bu çalışmanın hedefleri kısaca şu şekildedir : - Uçak Yapısal Bütünlük Programı (UYBP) ile ilgili Türkçe eser sayısının artırılmasında katkıda bulunmak, - Genel anlamda bir Uçak Yapısal Bütünlük yazılımı oluşturmak ve bunu F-4 uçaklarına uyarlamak, - UYBP'nin etkin bir şekilde işletilmesi için önerilerde bulunmak. Yukarıda belirtilen amaçların sağlanabilmesi için şu çalışmalar yapılmıştır : - Konu ile ilgili dokümanlar gerek yurt içi, gerekse yurt dışı kaynaklardan elde edilmeye çalışılmış ve tamamı incelenmiştir. - UYBP Veri Giriş ve Analiz Ortamının oluşturulacağı alt yazılım araştırılmış ve geçiş yazılımı olarak Microsoft ürünü Excel V. 4.0 isimli elektronik tablolama programı seçilmiştir. Daha sonra yapılan işlemlerin Microsoft Visual Basic programlama dilinde hazırlanmış bir yazılımla otomatikleştirilmesi işlem gerçekleştirilmiştir. - Yeni Veri Giriş ve Analiz Ortamının oluşturulmasından sonra, envanterdeki uçakların yapısal kontrol ihtiyaçlarının belirlenmesine yönelik periyodik rapor hazırlanmış ve F-4 kullanıcı birliklerine gönderilmiştir. Bu raporlar gereği yapılması gereken kontrollar yapılmıştır ve sonuçları 1. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı - ESKİŞEHİR'e gönderilmiştir.