Men kültüyle ilgili Eskişehir, Afyon Kütahya ve Pamukkale arkeoloji müzelerinde bulunan bazı taş eserler

Abstract

Ay tanrısı Men'in kültü antik dünyada, Syria'dan İtalya'ya kadar uzanan geniş bir alana yayılmıştır, ancak tanrıya yoğun olarak Roma döneminde Küçük Asya'da tapılmıştır. Çalışmamız Eskişehir, Afyon, Kütahya ve Pamukkale arkeoloji müzelerinde bulunan Men kültüyle ilgili bazı taş eserler üzerinedir. Bu taş eserler altar, steller, adak levhaları, heykel ve heykelciklerden oluşur. Söz konusu eserler Phrygia'daki Men kültü hakkında bilgi verirler. Bununla birlikte Men kültüne de değinmemiz gerektiğinden, tanrının ikonografisi, epithetleri, diğer tanrılarla ilişkisi, kökeni ve kültünün dağılım alanına da çalışmamızda yer verdik. Bu konular sonucunda diyebiliriz ki, Men hemen her zaman Phryg başlığı, khiton/tunika, hymation, pantolon ile kısa çizmeden oluşan kıyafetiyle ve omuzları üzerindeki hilalle gösterilmiştir. Tanrı çeşitli epithetler almıştır ve ona pek çok tanrıyla birlikte tapılmıştır. Kültü Küçük Asya, Ege Adaları, Hellas, Dakia, İtalya ve Suriye'de görülür. Men ile ilgili kalıntıların çoğunluğu epigrafik ve numismatik buluntulardan oluşur. Bunların yanı sıra taş, bronz veya terra cotta'dan heykeltıraşlık eserleri vardır, gemmalar üzerinde ve diğer sanat eserleri üzerinde tasvir edilmiştir. Pisidia Antiokheia'sı tanrının bilinen başlıca kült merkezidir. Kültünün rağbet gördüğü diğer bir yer de Lydia'daki Maionia bölgesidir. Phrygia'nın kült için önemli bir bölge olduğunu yayımlanmış eserler ve çalışmamızda yer alan eserler gösterir. Men bu bölgede genellikle atlı olarak tasvir edilmiştir.