Çok seçenekli medya ortamında kitle iletişim araçlarının tüketim ve seçim biçimi : Eskişehir örnekleminde bir izlerkitle araştırması

Abstract

Eskişehir’li izlerkitlenin, kitle iletişim araçları tüketiminin temel belirleyicileri olan bilişsel ve duygusal gereksinimler doğrultusunda, medyayı algılayış ve kullanım biçiminin araştırıldığı bu çalışmada, Eskişehirli izlerkitleye kotalı örneklemle bir anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler yaş, cinsiyet, eğitim ve gelir değişkenleri doğrultusunda incelenmiş, izlerkitlenin bilişsel ve duygusal gereksinimleri doğrultusunda kitle iletişim araçlarını kullanma sıklıkları, kullanmama nedenleri araştırılmıştır. Bilişsel gereksinimler bireyi yaşadığı topluma bağlar. Bilgi ve haber bireyi çevresinden haberdar ederken onun sosyalleşmesinin de aracı olur. Kitle iletişim araçları bilişsel gereksinimlerin tatminindeki en önemli araçlardır. Eskişehirli izlerkitle bilişsel gereksinimlerini karşılamak için öncelikli olarak televizyonu, gazeteyi, radyoyu ve interneti kullanmaktadır. Televizyon çalışmadaki bütün değişkenler bağlamında izlerkitlenin en önemli bilgi kaynağı olarak ortaya çıkmıştır. Radyo yaş değişkeni bağlamında incelendiğinde bilgi kaynağı olarak öne çıkarken, internet eğitim değişkeni ile öne çıkmaktadır. Türkiye ekonomik açıdan gelişmekte olan bir ülkedir. 1980 sonrası yaşanan ekonomik ve sosyal değişim bireylerin yaşamlarında da önemli değişikliklere neden olmuş, rekabet, stres ve sıkıntı olguları yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Teknolojinin gelişmesiyle çeşitlenen kitle iletişim araçları da ortaya çıkan bu duygusal gereksinimler ortamında kendisine yer bulmuştur. Günlük hayatın sıkıntısından uzaklaşmak için Eskişehirli izlerkitle televizyonu, gazeteyi ve radyoyu ve cep telefonu tercih etmektedir. Bilişsel ve duygusal gereksinimlerin tatmini için kullanılan araçlar seçkisinde film izleme araçları, müzik dinleme araçları ve dergi son sırada yer almaktadır. Çalışma izlerkitlenin birden fazla kitle iletişim aracı kullanmaya istekli olduğunu, teknolojiye açık olduğunu gösterirken eğitim ve gelir faktörlerinin önemli bir belirleyici olduğunun da altını çizmektedir. Özellikle gelir değişkenine bağlı olarak daha az kullanıldığı gözlenen gazete ve internet daha çok erkek izlerkitle tarafından tüketilmektedir.