Türkiye yazılı basınında Yugoslavya Savaşları ve savaş foto muhabirliği

Abstract

Dünyada gerçekleşen savaşların gazetelerdeki haber fotoğraflarıyla sunumu söz konusu olduğunda fotoğraf, fotoğrafı çeken foto muhabirlerinin dışına çıkmaktadır. Bu bağlamda söz konusu tez çalışması, Türkiye yazılı basını içinde yer alan Hürriyet, Sabah, Cumhuriyet, Türkiye ve Zaman gazetelerinin Yugoslavya savaşlarını haber fotoğraflarıyla nasıl sunduğuna odaklanmıştır. Gazetelerin seçiminde, gazetelerin farklı sahiplik ilişkilerine ve yayın politikalarına sahip olmaları göz önünde bulundurulmuştur. Çalışma, gazetelerin Yugoslavya savaşları içinde yer alan Slovenya, Hırvatistan, Bosna ve Kosova savaşlarına ait yayınladıkları fotoğraflar üzerinden gerçekleştirilmiş; fotoğraflar görsel içerik çözümlemesi ve gösterge bilimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Çalışmanın alt amacını ise Türkiye’de savaş foto muhabirliği olgusu oluşturmaktadır. Çalışmanın sonuçları gazetelerin kendilerini Bosna ve Kosova taraflarının yanında konumlandırdıkları yönündedir. Gazeteler, Yugoslavya savaşları içinde yer alan Bosna ve Kosova savaşlarını nicel anlamda ön plana çıkarmışlar; anlam kuruluşlarını da özellikle sivil Bosnalı ve Kosovalıların fotoğrafları üzerinden inşa etmişlerdir. Gazetelerin sunumunda Bosna ve Kosova bölgeleriyle Türkiye arasında yer alan tarihsel, kültürel ve dini ortaklıkların rol oynadığı söylenebilmektedir. Söz konusu sunum, Türkiye’nin savaşlar dönemindeki dış politikasıyla da örtüşmektedir. Bu ortaklıklar dışında gazetelerde yer alan farklı anlamlandırmalar, gazetelerin yayın politikalarıyla açıklanabilmektedir.