Üye ülkelerden bazı örneklerle Avrupa Topluluğu'nda ve Türkiye'de sendikaların denetimine ilişkin düzenlemeler

Abstract

Sendikaların denetimini genel olarak ''iç denetim'' ve ''dış denetim'' olmak üzere ikiye ayırarak incelemek mümkündür. Sendikaların kendi organları vasıtasıyla denetlenmeleri olarak ifade edilen iç denetim, sendikaların demokratik kuruluşlar olmasının doğal bir sonucudur. Buna karşılık, sendikaların kendi organları dışındaki organlar tarafından denetlenmesini öngören dış denetim ise ülkelerin ekonomik, sosyal ve siyasi koşullarının gerektirdiği bir zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır. Böyle olmakla birlikte dış denetim, sendikaların yönetim ve faaliyetlerinde serbest olmalarını öngören kollektif sendika özgürlüğünü sınırlandırabilir. Zira ILO'nun 87 ve 98 sayılı Sözleşmeleri de sendikalar üzerindeki dış denetimi, sendikaların iç işlerine müdahale olarak görmektedir. Avrupa Topluluğu düzenlemeleri arasında sendikaların denetimine ilişkin bir düzenlemeye rastlanmamaktadır. Bununla birlikte Topluluk ülkelerinin hemen hepsinin ILO'nun sendikaların denetimine ilişkin sözleşmelerini onayladığı ve ILO'nun yönetimindeki etkinlikleri dikkate alınırsa, ILO düzenlemelerinin Topluluk tarafından yapılacak düzenlemelere standart oluşturacağı açıktır. Dolayısıyla, Türkiye'nin bu örgütlerle ilişkileri nedeniyle sendikaların denetimine ilişkin düzenlemeleri yaparken, belirtilen bu standartları gözönünde bulundurması gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, uluslararası normlar çerçevesinde, ülkemizdeki sendikaların denetimine ilişkin düzenlemeleri tarihsel gelişim süreci içinde inceleyerek, günümüz Türk Mevzuatı ile Avrupa Topluluğu düzenlemeleri arasında karşılaştırma yapmaktır.