Futbol haberlerinin sunumunda şiddet : Hürriyet, Zaman ve Birgün gazetelerinde futbol sunumlarının analizi

Abstract

Türkiye'de futbolda şiddet olayları oldukça yaygındır. Nihayet, bu sorun, son zamanlarda genel kamuoyu ve akademik çevrelerin gündemine girmeye başlamıştır. Futbolda şiddet olgusu, kompleks ve çok boyutlu bir olgu olması dolayısıyla, pek çok sosyal bilim dalının katkı yaptığı bir araştırma alanıdır. Genel olarak, futbolda şiddet tartışmalarında medyanın futbola yönelik unumu önemli bir yer işgal etmekte ve medyanın futbolu sunumu eleştirilmektedir. Medya, yaşadığımız yüzyılın en önemli kanı önderlerinden birisidir ve kitleleri yönlendirmede etkilidir. Böyle bir güce sahip olan medyanın, kullandığı şiddet içerikli dil ve haber seçimlerindeki tutumu, insanları dolaylı veya dolaysız etkilemekte ve şiddete davetiye çıkarmaktadır. Dolayısıyla, medyanın futbol haberlerini sunuş biçiminin, şiddet olaylarının artışında etkili olduğu ileri sürülebilir. Bu çalışmanın genel amacı, ulusal-günlük üç gazetenin spor sayfalarında verilen futbol haberlerinin manşet ve spotlarında, futbolu nasıl/hangi yollarla şiddet çağrıştıracak biçimde sundukları ve bu sunum yollarının, amaçlı bir biçimde seçilen tarihler arasında ve amaçlı bir biçimde seçilen gazetelerdeki kullanım sıklıklarını araştırmaktır. Araştırmada ulusal-günlük üç gazetenin toplam186 sayısının futbol haber ve manşetleri incelenmiştir. Verilere, niteliksel ve niceliksel içerik çözümlemesi uygulanmıştır. Bu çalışmada ilk olarak, medyanın bir parçası olan üç ulusal-günlük gazetenin (Hürriyet, Birgün ve Zaman) futbol haber manşet ve spotlarını sunma biçimleri incelenmiştir. Bu üç gazetenin futbol haber manşet ve spotlarını temel olarak militarizm, argo ve metaforlar aracılığıyla sundukları görülmüştür. Bu kategoriler, şiddet çağrıştıran sunum yolları olarak belirlenmiştir,ikinci olarak, genelde üç farklı sosyal değerler sistemini temsil ettikleri düşünülen Hürriyet, Zaman ve Birgün gazetelerinde, futbol haber manşet ve spotlarının şiddet çağrıştıran yollarla sunulma sıklığı karşılaştırılmıştır. Bağımsız gruplarda oran testi sonuçlarına göre, üç gazete arasında, futbol haber manşet ve spotlarının şiddet çağrıştıran yollarla sunulma sıklığı açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Son olarak, her bir gazetede, kritik bir olay ekseninde (Cihat Aktaş'ın tribündeöldürülmesi), olay öncesi ve sonrası futbol haber ve spotlarını şiddet çağrıştıran yollarla sunma sıklığı araştırılmıştır. Zaman gazetesinin biraz farklı bir örüntü göstermesine rağmen, genel olarak üç gazetenin kritik olay öncesi ve sonrası şiddetçağrıştıran yollarla futbol sunumu yapma düzeyleri değişiklik göstermemiştir.