Medyada yapısal dönüşümler : dönüşümün bir göstergesi olarak Aşk-ı Memnu romanının TRT ile özel/ticari televizyonlarda değişen sunum ve içerikleri

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de Neo-liberal politikaların hayata geçirilmeside yükselen tüketim kültürü, yayıncılık sektöründeki değişmeler ile tüketim kültürü ve yayıncılık sektörü etkileşimini ele alınmaktadır. Neo-liberal yayıncılık politikalarının medya sektöründe de egemen olan liberalleşmenin ve ticarileşmenin dizilerin içeriklerine nasıl yansıtıldığı ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır. Çalışmanın problemi Halit Ziya Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu romanının kamusal yayıncılık yapan TRT'deki uyarlaması ile bir özel şirket olarak yayın yapan Kanal D'de gösterilen bölümleri arasındaki farklılıkları irdelenmektedir. Çalışmanın teorik duruşu kültürel çalışmalar, ekonomik politik yaklaşım ve tüketim kültürü kuramlarına yaslanmaktadır. Çalışmada içerik analizi çözümleme yöntemi olarak kullanılmıştır. Aşk-ı Memnu dizisinin TRT'de yayınlanan bölümlerinde romana sadık kalındığı, dönemi yansıtma kaygısı taşındığı görülmektedir. Karakterlerin taşıdığı olumsuz değerler yargılanmakta, sadakatsizlik, tüketim ve lüks düşkünlüğü roman anlatısı ile paralel şekilde eleştirilmektedir. Oysa Kanal D gibi ticari/özel TV kanalında yayınlanan dizide tüketim eleştirilmemekte, dizinin firmalarla kurduğu reklam ve diziye ürün yerleştirme aracılığıyla tüketim özendirilmektedir. Dizinin ana karakterleri üzerinde kurulan olumlu imajlar aracılığıyla tüketim üzerinden kimlik kurma izleyiciye günlük gazeteler, televizyon reklamları ve magazin programları aracılığıyla özendirilmektedir. Böylelikle ülkede hayata geçirilen liberal politikalar ve yayıncılık sektöründeki ticarileşmenin program içeriklerini doğrudan etkilediği görülmektedir.