İhracata yönelik sanayii işletmelerinde kredi kullanımının işletme karlılığı ile mali yapısına etkileri ve bir uygulama

Abstract

İşletmelerin amaçlarından bir tanesi kar elde etmektir. Bu nedenle işletmeler karlarını maksimize etmek ve finansman gereksinimlerine ek bir destek sağlamak için dışsatım yapmaya yönelirler. Finansman büyük küçük tüm işletmelerin sorunudur ve işletmeler bu sorunu ortadan kaldırmak için çeşitli alternatifler arayacaktır. Bunun içinde en geçerli yöntem banka kredilerinden yararlanmaktır. Ancak şunu belirtmek gerekir ki, ihracat yapan bir işletme ile ihracat yapmayan bir işletmenin aldığı banka kredileri bazı kredilerde maliyet açısından değişiklik arzetmektedir. Şöyle ki, dışsatım yapan bir işletme teşvik belgesi sayesinde düşük faizli bir çok banka kredilerinden ve özellikle Eximbank'ın sevk öncesi ihracat kredilerinden faydalınırken, diğer işletmeler için bu olay söz konusu değildir. Kısa vadeli finansman sorunları içinde banka kredilerinin çok pahalı olması dikkate alındığında yukarıda belirtilen bu kredinin kısa vadeli ve düşük faizli olmasının, işletmeler için önemi büyüktür. Özellikle ülkemizde yüksek enflasyon nedeniyle eriyen özsermayenin desteklenebilmesi için finansmanda kullanılan kısa vadeli banka kredilerinin normal şartlarda faiz oranları çok yüksektir. Bir de buna diğer giderler eklenince işletmelere maliyeti bir hayli artmaktadır. Kısa vadeli kredilerin zamanla ödenip, yerini özsermayeye bırakması işletmeler açısından tercih sebebidir. Bir de enflasyonun işletmeler üzerindeki olumsuz etkisi ve çalışma sermayesi ihtiyacının artması da buna bir etkendir. Ayrıca ihracat yapan işletmeleri devlet çeşitli sebeplerden dolayı teşvik etmektedir. Bu teşvikler, ihracatçı işletmelerin maliyetlerinde olumlu etkiler yaratmaktadır. Teşviklerin dışında factoring, forfaiting, leasing gibi imkanlarlardan yararlanmaları da karlılık ve mali yapılarında değişiklikler meydana getirmektedir. Banka kredileri işletmeler için hemen hemen vazgeçilmez bir finansman kaynağıdır. Ancak bu şekilde finansmanda aşırıya kaçıldığında da işletmelerin olumsuz etkilenmeleri söz konusudur. Bununla beraber banka kredilerinin işletme aktifinde olan gerek dönen varlıklara, gerekse duran varlık yatırımlarına uygun kullanılması halinde karlılığı arttıracak ve mali yapıyı güçlendirecek nitelikte etkileri vardır.